ὁ πιστεύων εἰς αὐτόν μή ἀπόλυται, ἀλλ᾿ ἔχῃ ζωήν αἰώνιον

Κυριακή 12 Σεπτεμβρίου 2021

 Κυριακή Πρό τῆς Ὑψώσεως

Ἐκ τοῦ κατά Ἰωάννην   Κεφ. 3:13-17

Εἶπεν ὁ Κύριος· 

Oὐδεὶς ἀναβέβηκεν εἰς τὸν οὐρανὸν, εἰ μὴ ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβάς, ὁ Yἱὸς τοῦ ἀνθρώπου, ὁ ὢν ἐν τῷ οὐρανῷ. 

Kαὶ καθὼς Μωῡσῆς ὕψωσε τὸν ὄφιν ἐν τῇ ἐρήμῳ, οὕτως ὑψωθῆναι δεῖ τὸν Yἱὸν τοῦ ἀνθρώπου, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν μὴ ἀπόλυται, ἀλλ᾿ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον. 

Oὕτω γὰρ ἠγάπησεν ὁ Θεὸς τὸν κόσμον, ὥστε τὸν Yἱὸν αὐτοῦ τὸν μονογενῆ ἔδωκεν, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν μὴ ἀπόληται, ἀλλ᾿ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον. 

Oὐ γὰρ ἀπέστειλεν ὁ Θεὸς τὸν Yἱὸν αὐτοῦ εἰς τὸν κόσμον, ἵνα κρίνῃ τὸν κόσμον, ἀλλ᾿ ἵνα σωθῇ ὁ κόσμος δι᾿ αὐτοῦ.

Τὸ Εὐαγγέλιον   christopherklitou.com

Το ιστορικό της εορτής της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού

     Στις 13 Σεπτεμβρίου του έτους 335 έγιναν τα εγκαίνια του Ναού της Ανα­στά­σε­ως, του Μαρτυρίου, που κτίστηκε από τον Μέγα Κωνσταντίνο επάνω στον τόπο της ευ­ρέ­­σε­ως του Τιμίου Σταυρού και της ταφής του Χριστού, από την μητέρα του αγία Ελένη. Την επό­μενη ημέρα, δεδομένου ότι είχαν συγκεντρωθεί με την ευκαιρία της εορτής των εγκαι­νίων πλήθος επισκόπων, κληρικών και πιστών από διάφορα μέρη, ο επίσκοπος Ιε­ρο­­σολύμων Μακάριος ανύψωσε επάνω στον άμβωνα τον Τίμιο Σταυρό προκειμένου να τον δουν και να τον προσκυ­νή­σουν τα συγκεντρωμένα πλήθη· έτσι, λοιπόν, γεννήθηκε η ε­ορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού («ἐντεῦθεν ἤρξατο ἡ σταυροφανεία», Χρονικόν Πασχάλιο, P.G. 92, 713) και απέκτησε δεσπόζουσα θέση στο εορτολόγιο της Εκκλησίας, καθότι «ἴσα φέρει τῇ Μεγάλῃ Παρασκευῇ». Στην συνέχεια η πρακτική και το τελετουρ­γι­κό του Ναού της Αναστάσεως επέδρασε αποφασιστικά σε όλη τη Χρι­στια­νο­σύνη και πρώτα- πρώτα στην Κωνσταντινούπολη όπου η τελετή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυ­ρού έγινε μέρος του ετήσιο εορτολογικού κύκλου με την αυτοκρατορική συμμετοχή κι ύστερα σε Ανατολή και Δύση.

     Επόμενος σταθμός αποτελεί η κατάληψη των Ιεροσολύμων από τους Πέρσες το 614 και η κατεδάφιση του Ναού της Αναστάσεως και η απαγωγή του Tιμίου Σταυρού στην Περσία. Μετά την ανάκτηση των Ιεροσολύμων από τον αυτοκράτορα Ηράκλειο ο μεν Ναός αναγέρθηκε εξ αρχής από τον πατριάρχη άγιο Μόδεστο το 626 ο δε Τί­μι­ος Σταυρός επανέκαμψε το 628 ως τρόπαιο του νικητή αυτοκράτορα, ο οποίος και τον ανύ­ψω­σε πανηγυρικά εκ νέου κατά την 14ην Σεπτεμβρίου του έτους εκείνου, κι έτσι έλαβε η ε­ορτή νέα αίγλη και την πάροδο του χρόνου απέκτησε αυτοτέλεια έναντι εκείνης των Εγκαι­νίων του Ναού. Κατά τα αμέσως επόμενα έτη, περί το 634 εκφώνησε ο πατριάρχης άγιος Σωφρόνιος τον τελευταίο, που διασώζεται, πανηγυρικό λόγο για την εορτή (PG 87, 3309 κε), και λέγουμε τελευταίο διότι μετά από λίγο καιρό, δύο ή τρία έτη, το 637, τα Ι­ε­ρο­σόλυμα θα πέσουν και πάλι σε βάρβαρα χέρια, οριστικά αυτή την φορά, των Αρά­βων.

     Από τότε η Ύψωση του Τιμίου Σταυρού μαζί με το θεολογικό περιεχόμενο απέκτησε και νέ­ες διαστάσεις· από την αρχαία δόξα μόνον οι εορτασμοί θα απομείνουν για να θυμί­ζουν τα παλαιά μεγαλεία. Συνδέθηκε, έτσι, με τα βάσανα και μαρτύρια των Χριστιανών της Ανατολής που ζούσαν υπό καταπίεση και υπενθύμιζε το μαρτύριο των αδελφών αυτών, στις Εκκλησίες που απολάμ­βαναν άνεση και ελευθερία.

…..

      Της εορτής της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού οι καταβασίες που ψάλ­λο­νται στον Όρ­­­θρο διακρίνονται για την ποιητικότητά τους, αλλά και για την έντονη σύνδεσή τους με τη Π. Διαθήκη. Συγκεντρώνονται στους ύμνους αυτούς όλες σχεδόν οι περι­πτώ­σεις προτυπώσεων του Σταυρού του Κυρίου Ημών Ιησού Χριστού στη Π. Δια­θή­­κη. Και όταν λέμε προτυπώσεις εννοούμε εκείνα τα γεγονότα, ή τις πράξεις, ή τα πρά­­γμα­τα που προφη­τεύουν αντίστοιχα της εποχής της Κ. Διαθήκης. Το κριτήριο και τον τρόπο, ή καλύτερα πως να διακρίνουμε και να συσχετίζουμε την προφη­τεί­α από τη μία και την εκπληρώση της από την αλλή, δηλ. του τύπου και του αντι­τύ­που, μας την προσφέρει ο ίδιος ο Χριστός. Σε μια συνομιλία που είχε με Γραμ­μα­τείς και Φαρι­σαί­ους τους είχε επισημάνει ότι, «ἐ­ρευνᾶτε τὰς γραφάς, ὅτι ὑμεῖς δο­κεῖτε ἐν αὐταῖς ζωὴν αἰώ­νιον ἔχειν· καὶ ἐ­κεῖναί εἰσιν αἱ μαρτυροῦσαι περὶ ἐμοῦ», (Ιωάν 5-39), δηλ. καλά κά­νετε και δια­βάζετε τις Γραφές ε­πειδή πιστεύετε ότι εκεί θα βρεί­τε τη σω­τη­ρίας σας, αλλά ε­κεί­νες μιλούν για Εμένα, δηλ. για τη σωτηρία που προσφέρει ο Μεσ­σίας. Και ε­πι­­πλέον είχε ξεκαθαρίσει ότι αν λένε ότι διαβάζουν και σέ­βο­νται τον Μω­υ­σή θα έ­πρε­πε να Τον ακολουθήσουν διότι η Π. Διαθήκη μι­λάει και προ­φη­τεύ­­ει για τον  Μεσ­σία και ο Χριστός με τα θαύματα Του α­πέ­δει­ξε ότι είναι αυ­τός ο Μεσ­σίας, «μὴ δο­κεῖ­τε ὅτι ἐγὼ κατηγορήσω ὑμῶν πρὸς τὸν πατέρα· ἔστιν ὁ κα­τη­γο­ρῶν ὑμῶν Μωϋσῆς, εἰς ὃν ὑμεῖς ἠλπίκατε. εἰ γὰρ ἐ­πι­στεύετε Μωῡσεῖ, ἐπι­στεύετε ἂν ἐμοί· περὶ γὰρ ἐμοῦ ἐκεῖ­νος ἔγραψεν. εἰ δὲ τοῖς ἐκείνου γράμ­μασιν οὐ πιστεύετε, πῶς τοῖς ἐμοῖς ῥήμασι πι­στεύσετε;», (Ιω­άν. 5, 45-47).

     Για παράδειγμα, όλοι οι Ιουδαίοι γνώ­ριζαν το περιστατικό εκείνο που συνέβη μέ­σα στην έρημο, σε κάποια φάση της σαραντάχρονης περι­πλά­νησης τους μετά την Έξο­­δο από την Αίγυπτο, να κατακλυσθεί κυριολεκτικά το στρα­τό­πεδο των Εβραίων από δηλητηριώδη φίδια που με τα δήγματά τους, τα δαγκάματα, σκόρ­πι­ζαν τον θάνατο παντού· τότε έντρομοι κατέφυγαν στον Μωυσή και τον παρα­κά­λε­σαν να μεσιτεύσει στον Θεό για να δώσει τέλος στην κατάρα αυτή. Ο Θεός έ­δω­σε τό­τε εντολή στον Μωυσή να κατασκευάσει ένα χάλκινο φίδι και να το ορθώσει πά­­νω σ᾽ ένα ψηλό στύλο ώστε να είναι ορατό από κάθε σημείο της κατασκηνώσεως των Ε­βραί­­ων και όποιος δαγκανόταν από τα φίδια αν ατένιζε το χάλκινο φίδι θα σω­­ζόταν· πράγμα που έγινε (Αριθμ. 21, 6-9). Αυτό το γνωστό περιστατικό ο Χρι­στός το εξηγεί με έναν δια­φο­ρετικό τρόπο από αυτόν που το ερμήνευαν οι Εβραίοι και έτσι μας δίνει και το κλειδί της ορθής ερμηνείας της Π. Διαθήκης, η οποία γίνεται μόνο μέσα από το φως της Κ. Διαθήκης.

     Το χάλ­κινο φίδι προτύπωνε τον Ιη­σού Χριστό, τον Μεσσία, ο οποίος με τη θυσία του σώ­ζει όσους τον πιστεύουν όπως τότε ο χάλκινος όφις στην έρημο, «καθὼς Μωϋσῆς ὕ­ψω­σε τὸν ὄφιν ἐν τῇ ἐρήμῳ, οὕτως ὑψωθῆναι δεῖ τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου, ἵνα πᾶς ὁ πι­στεύων εἰς αὐτὸν μὴ ἀπόλυται, ἀλλ᾿ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον», (Ιωάν. 3,14-15). Η Π. Δι­α­θή­κη, λοιπόν, προ­ετοι­μάζει για τον Μεσσία και έτσι έχει θέση μέσα στην Εκκλη­σία, δι­ό­τι οδηγεί στον Χριστό. Με το πρίσμα αυτό ο απ. Παύλος και στην συνέχεια η Εκκλησία ερμηνεύει όλα τα φαινόμενα των Θεοφανειών της Π. Δια­θή­κης Χριστολογικά, «καὶ πάν­­τες εἰς τὸν Μωυσῆν ἐβαπτίσαντο ἐν τῇ νεφέλῃ καὶ ἐν τῇ θαλάσσῃ, καὶ πάντες τὸ αὐτὸ βρῶμα πνευματικὸν ἔφαγον, καὶ πάντες τὸ αὐτὸ πόμα πνευ­ματικὸν ἔπιον· ἔπινον γὰρ ἐκ πνευματικῆς ἀκολουθούσης πέτρας, ἡ δὲ πέτρα ἦν ὁ Χριστός», (Α´ Κορθ. 10, 2-4).

…..

     Ο Σταυρός πάντα μας θυμίζει ότι μετά τον Γολγοθά έρχεται η Ανάσταση. Γιαυτό κι εμείς με πίστη σταθερά, συνεί­δη­ση ειλικρινή και συναίσθημα ταπεινώσεως αναφωνούμε από τα βάθη της καρδιάς μας: «Σταυρέ τοῦ Χριστοῦ σῶσον ἡμᾶς τῇ δυνάμει σου».

Aρχιμανδρίτης Παντελεήμων Τσορμπατζόγλου, ΔρΘ

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο στο   aganargiripsiri.wordpress

Διαβάστε και την περσινή μας ανάρτηση:

Κυριακή Πρό τῆς Ὑψώσεως  olympos2021