Νίκος Αλέφαντος: Ο άρχοντας της μπαλίτσας

 «Γεια σου ρε Αλέφαντε ήσουν παλικάρι» 

Ο Νίκος Αλέφαντος δεν βρίσκεται πια μαζί μας. Ήρθε, «μας έμαθε μπαλίτσα» και έφυγε το απόγευμα της Τρίτης 23 Ιουνίου 2020, σε ηλικία 81 ετών. Ένας ξεχωριστός άνθρωπος, ένας ρομαντικός παράγοντας του ποδοσφαίρου που σίγουρα θα λείψει από τον χώρο.

«Τα πάντα όλα» στον παράδεισο. Στο πένθος έχει βυθιστεί το ελληνικό ποδόσφαιρο από το απόγευμα της Τρίτης 20 Ιουνίου, μετά τον απροσδόκητο χαμό του Νίκου Αλέφαντου. Ο 83χρονος προπονητής έφυγε από τη ζωή ύστερα από καρδιακή προσβολή σκορπίζοντας τη θλίψη στους συγγενείς, τους φίλους του και σε όλους όσους τον αγαπούσαν.

Ο έμπειρος τεχνικός ήταν από τις πιο χαρακτηριστικές μορφές του χώρου.  Συνέδεσε το όνομά του με τον Ολυμπιακό, στον οποίο εργάστηκε τρεις φορές (1983, 1994 και 2004), αλλά ήταν ιδιαίτερα αγαπητός στους φιλάθλους όλων των ομάδων. Τα τελευταία χρόνια είχε απομακρυνθεί από τους πάγκους, ωστόσο παρέμενε εντός των τεσσάρων γραμμών είτε σχολιάζοντας σε διάφορες τηλεοπτικές εκπομπές, είτε αρθρογραφώντας. 

Αγαπούσε υπερβολικά την στρογγυλή «θεά» και πρέσβευε μια ποδοσφαιρική εποχή που -δυστυχώς- δεν υπάρχει πια. Ο κυρ-Αλέκος, με το χαρακτηριστικό κόκκινο κοντομάνικο μπλουζάκι, τα έλεγε ωραία… τα εξηγούσε ωραία. «Έφυγε» μα στην πραγματικότητα θα συνεχίσει να είναι εδώ. 

Από τα Εξάρχεια… στον Πειραιά

Ο Νίκος Αλέφαντος γεννήθηκε στις 3 Ιανουαρίου του 1939 στην Αθήνα και μεγάλωσε στα Εξάρχεια. Ως ποδοσφαιριστής αγωνιζόταν στη θέση του επιθετικού. Από πολύ μικρή ηλικία βρέθηκε στα γήπεδα φορώντας τη φανέλα Αστέρα Εξαρχείων. Στη συνέχεια μετακινήθηκε στις ΑΕ Χαλανδρίου, ΠΑΟ Ρουφ, Ολυμπιακό Πειραιώς, Ατρόμητο Πειραιώς (Καμινίων), Ολυμπιακός Χαλκίδας, Παναιγιάλειο, Πανελευσινιακό και Βύζαντα Μεγάρων, όπου το 1969 τερμάτισε την καριέρα του. Αφού «κρέμασε» τα παπούτσια του αφιερώθηκε στην προπονητική.

Ως ποδοσφαιριστής με την φανέλα του ΠΑΟ Ρουφ. 

Ο Αστέρας Εξαρχείων ήταν η πρώτη ομάδα που ανέλαβε ως προπονητής το 1969. Εργάσθηκε στους περισσότερους από τους πλέον δημοφιλείς ελληνικούς συλλόγους, με αποκορύφωμα τον Ολυμπιακό Πειραιώς στον οποίο εργάστηκε τρεις φορές (ανά μία δεκαετία: τέλη 1983, 1994 και 2004), αλλά και στους ΑΕΚ, ΠΑΟΚ, ΑΕ Λάρισας, Ηρακλή, Πανιώνιο και Εθνικό Πειραιώς. Στην Α’ Εθνική προπόνησε και τους ΟΦΗ,  Καστοριά, Παναχαϊκή, Ιωνικό, Δόξα Δράμας, Κόρινθο, Απόλλωνα Καλαμαριάς, Προοδευτική και Εθνικό Αστέρα. Επίσης, παρακολούθησε τις προπονητικές και αγωνιστικές μεθόδους σπουδαίων προπονητών, όπως ο Ερνστ Χάπελ, o Κάρλος Αλμπέρτο Παρρέιρα, o Ένζο Μπεαρζότ, ο Μπομπ Πέισλι, ο Αρίγκο Σάκι, ο Μαρτσέλο Λίπι και ο Κάρλο Αντσελότι. 

Το μοναδικό τίτλο στην καριέρα του τον κατέκτησε στην Κύπρο

 

Ο Νίκος Αλέφαντος έφυγε με το παράπονο και την πικρία πως δεν κατέκτησε ένα πρωτάθλημα με τους «ερυθρόλευκους». Ωστόσο, ως προπονητής του ΑΠΟΕΛ πανηγύρισε το Κύπελλο στον τελικό του 1997 με αντίπαλο την Ομόνοια. Οι γαλαζοκίτρινοι πήραν τη νίκη με 2-0 στο Μακάρειο της Λευκωσίας και το τρόπαιο. Ο Φασουλιώτης άνοιξε το δρόμο για τη νίκη και την κατάκτηση, ενώ ο Σωτηρίου διαμόρφωσε το τελικό σκορ.

Ο εκλιπών ήταν ιδιαίτερα συγκινημένος μετά τη λήξη του ματς και βούρκωσε πριν μιλήσει στον ρεπόρτερ αγωνιστικού χώρου. «Ήταν μια δικαίωση γιατί στην Ελλάδα με αδίκησαν και βρήκα το δίκιο μου σε αυτά τα παιδιά, στους ποδοσφαιριστές και το ένδοξο σωματείο του ΑΠΟΕΛ. Είμαι πολύ συγκινημένος. Είναι φανταστικοί φίλαθλοι, έχουν μεγάλη, ιστορική ομάδα και τους εύχομαι να έχουν πάντα τέτοιες επιτυχίες», είχε αναφέρει το βράδυ της 17ης Μαΐου 1997. 

Είχε άποψη για τα πάντα. Τόσο για τα αθλητικά τεκταινόμενα, όσο και για τα πολιτικά. Ποτέ του δεν δίστασε να εκφράσει αυτό που πίστευε. Ατάκες και δηλώσεις του είτε πριν, είτε μετά τους αγώνες έχουν μείνει στην ιστορία ενώ αρκετά συχνά ακούγονται και στα ερτζιανά. Πάμε να θυμηθούμε μερικές από αυτές…

«Στα εξηγώ ωραία; Μάθετε μπαλίτσα ρε από τον άρχοντα»

Ήταν 21 Μαρτίου 1999. Η ΑΕΚ είχε επικρατήσει με 1-0 της Προοδευτικής και στο τέλος του αγώνα ο νυν διευθυντής του αθλητικού τμήματος της ΕΡΤ, Γιώργος Λυκουρόπουλος (τότε ρεπόρτερ του συνδρομητικού Super Sport), τον ρωτά για το επεισόδιο που είχε με ποδοσφαιριστή του τον οποίο πέρασε ως αλλαγή στο 46′ και μετά από ένα δεκάλεπτο τον άλλαξε και ήταν έτοιμος να τoυ χιμήξει. Ο Αλέφαντος θέλει να αποφύγει την ερώτηση και αφού ο δημοσιογράφος επέμενε ο πολύπειρος τεχνικός απαντάει μεταξύ άλλων: «Στα εξηγώ ωραία; Μάθετε μπαλίτσα ρε από τον άρχοντα…». 

«Καλώς τα παιδιά, καλώς τα 3-0»

«Μόλις θα έρθει ο ΠΑΟΚ την Κυριακή, καλώς τα παιδιά, καλώς τα 3-0. Στα δίχτυα θα τον βάλει ο Ολυμπιακός…» είναι μια ατάκα του που άφησε εποχή. Στις 12 Μαρτίου 2003 ο Ολυμπιακός φιλοξένησε τον ΠΑΟΚ στη Ριζούπολη. Πριν το ματς ο παλαίμαχος διεθνής τερματοφύλακας, Γιώργος Μύρτσος, φιλοξενεί τον Αλέφαντο σε ραδιοφωνικό σταθμό της Θεσσαλονίκης για να του σχολιάσει το ντέρμπι. Μεταξύ άλλων «πέταξε» και τη συγκεκριμένη ατάκα. Τελικά, ο ΠΑΟΚ επικράτησε με 2-1 με ανατροπή με τον Αλέφαντο να φιλοξενείται εκ νέου την επομένη του αγώνα, όπου παραδέχεται το λάθος του, αλλά το «καλώς τα παιδιά, καλώς τα 3-0», είχε ήδη περάσει στην ιστορία. 

 

 «Ντιμπέι ρε, ντιμπέι»

Από τη λίστα δεν θα μπορούσε να λείπει η ατάκα του «Ντιμπέι ρε, ντιμπέι» προς τον τότε πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά το 2015. Με το χαρακτηριστικό του ύφος, ο πολύπειρος προπονητής εξηγούσε ότι ο ίδιος δεν είχε πρόβλημα να κάνει ντιμπέιτ ή ντιμπέι, όπως το έλεγε, με οποιονδήποτε προπονητή του έφερναν μπροστά του, από τον Μουρίνιο μέχρι οποιονδήποτε άλλο. Τόνιζε ότι το ίδιο θα έπρεπε να κάνει και ο Αντώνης Σαμαράς και να «μην φοβάται». Από τότε αυτή η φράση χρησιμοποιήθηκε από δεκάδες άλλους, ενώ δεν έλειψαν και οι πολιτικοί που την αξιοποίησαν.

 

Νίκος Αλέφαντος VS Θωμάς Μαύρος

Στα μέσα της δεκαετίας του ’80 (1986-1987) ο Αλέφαντος βρισκόταν στον πάγκο της ΑΕΚ. Εκείνο που ξεχώρισε από την παρουσία του στην Ένωση ήταν η κόντρα του με τον Θωμά Μαύρο. Ο «κιτρινόμαυρος» επιθετικός αντιμετώπιζε αρκετά προβλήματα τραυματισμού και στο ματς της 25ης αγωνιστικής απέναντι στον Απόλλωνα Καλαμαριάς ξεκινά στη βασική ενδεκάδα. Στο 81ο τον κάνει αλλαγή και ο κόσμος ξεσπά εναντίον του Αλέφαντου και της διοίκησης. «Στο θέμα Μαύρου η διαφορά μας ήταν από την αρχή το θέμα χρόνου. Πολύ σωστά του είπα όταν ξεκινήσαμε ότι εγώ δεν μπορώ να σε πάρω στην πλάτη μου. Κοίταξε να μη φτάσουμε εκεί γιατί θα φερθώ έτσι. Πήρα ιδιωτικό προπονητή, τον πλήρωσα 60.000 να τον γυμνάζει και να αρχίζει προετοιμασία στον Αρδηττό. Έκανε 200χλμ. Αυτά τα λεφτά τα πλήρωνα εγώ προσωπικά. Τον βλέπω σαν παίκτη σαν αξία.

Προπονητές είχαν την ευτυχία να πετύχουν τέτοιους παίκτες στα ντουζένια τους να πετυχαίνουν 27 και 30 γκολ και είμαι δυστυχής εγώ όταν βρίσκω αξίες τέτοιους παίκτες στο τέλος της καριέρας τους. Εγώ δεν σέβομαι ονόματα του παρελθόντος. Εγώ βλέπω τι γίνεται πάνω στη δουλειά μου. Δεν μπορούν να έρθουν ο Αναστόπουλος και ο Μητρόπουλος σε ηλικία 35 ετών και να μου πουν εγώ ήμουν παικταράς. Τότε που τα έκανες ζούσαν άλλοι από εσένα, τώρα εγώ δεν μπορώ να σε βάλω στην πλάτη μου» ανέφερε μετά την αναμέτρηση στη συνέντευξη Τύπου. 

Πολλά περιστατικά από την πλούσια προπονητική του καριέρα αναφέρονται στην αυτοβιογραφία του με τίτλο: «Τα πάντα όλα»

Αμέτρητες είναι οι ιστορίες στις οποίες ο Νίκος Αλέφαντος  είχε κατά το παρελθόν εμπλακεί στην πλούσια προπονητική του καριέρα. Πολλά περιστατικά εξιστόρησε ο ίδιος στην αυτοβιογραφία του που είχε κυκλοφορήσει πριν από εννιά χρόνια με τίτλο: «Τα πάντα όλα – Η αυτοβιογραφία ενός θρύλου» από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος. 

Ο Νίκος Αλέφαντος στο βιβλίο του αναφέρει πως για ένα μικρό διάστημα χρειάσθηκε να παραμείνει στις φυλακές Επταπυργίου της Θεσσαλονίκης!

 

Κλεισμένος στο Γεντί Κουλέ!

Όλα ξεκίνησαν μετά το τέλος ενός αγώνα μεταξύ του Ηρακλή και του ΠΑΣ Γιάννινα στο Καυτατζόγλειο το 1979. Ο Αλέφαντος που κάθονταν στον πάγκο του ΠΑΣ έβρισε οπαδούς των κυανολεύκων(όταν η ομάδα του ισοφάρισε σε 1-1) οι οποίοι απείλησαν να τον… λιντσάρουν. Τελικά ο Ηρακλής κέρδισε 2-1 όμως ο Αλέφαντος, συνελήφθη από αστυνομικούς για εξύβριση και οδηγήθηκε στο τμήμα καθώς είχαν υποβληθεί εναντίον του μηνύσεις. Η ομάδα του αναχώρησε για τα Γιάννινα όμως ο ίδιος οδηγήθηκε στην φυλακή. Ο ίδιος γράφει: «Δικάζομαι την άλλη μέρα, δεν προλαβαίνω να κάνω τίποτα, ούτε δικηγόρο να βάλω, και με καταδικάζουν για 25 μέρες μέσα στο Γεντί Κουλέ. Απίθανα πράγματα. Αμέσως λύνεται το συμβόλαιο εις βάρος μου -βρήκαν αφορμή- και πήραν τον Γκμοχ. Κάθισα μέσα 25 μέρες και εκεί γνώρισα κάθε καρυδιάς καρύδι. Φονιάδες, μαχαιροβγάλτες αλλά και μάγκες και καλά παιδιά που βρέθηκαν στη «στενή» από την κακιά τη στιγμή. Ο ένας, ο Τσαφούτης, σκότωσε τον γκόμενο της γυναίκας του. Καλό παιδί αυτός…

 Μια μέρα, μου λέει ένα ρεμάλι: «Κοίταξε να δεις, θα σφουγγαρίσεις»! Του λέω σοβαρά: «Είμαι δεκαπέντε μέρες εδώ, σε πέντε μέρες βγαίνω». «Αυτό που σου λέω, με ακούς, ρε» μου φωνάζει και κάνει να μου δώσει ένα χαστούκι. Τον βουτάω από τη μέση και τον πετάω κάτω. Του λέω: «Θέλεις να σε σακατέψω, άντε, ρε, κι εσύ και το σφουγγάρισμά σου»! Μπαίνουν εκεί και κάτι φύλακες και μας χωρίζουν. Για καλή μου τύχη έλειπε ο διοικητής που ήτανε «σκύλος» της φυλακής και στο πόδι του ήταν ένας άλλος Αλλιώς δεν τη γλίτωνα την απομόνωση».

Η ΑΕΚ, ο Μαύρος, το ξύλο και η απόλυση»

Για την θητεία του στην ΑΕΚ ο Νίκος Αλέφαντος στην αυτοβιογραφία του ανέφερε τα εξής: «Η ΑΕΚ (σεζόν 1986-1987) έχει τιμωρηθεί με -3 βαθμούς για απόπειρα δωροδοκίας από την προηγούμενη σεζόν και έχει ξεκινήσει χάλια το πρωτάθλημα. Πρόεδρος, ο Ζαφειρόπουλος… Με παίρνουνε κι αρχίζω δουλειά. Πήγα πολύ καλά. Έχω φτάσει τις εννέα νίκες και παίζω με τον Απόλλωνα Καλαμαριάς. Έχω κάνει το 2-0 και είναι το 80ό λεπτό του ματς. Ο Μαύρος είναι θεατής στο παιχνίδι. Βάζω λοιπόν τον Γεωργιάδη… Και την ώρα που τον βγάζω ξεσηκώνεται όλο το γήπεδο! Τελικά το κέρδισα το ματς 2-0… Την επόμενη ημέρα έρχεται ο Μαύρος στην προπόνηση και του λέω: «Κοίταξε να δεις. Δηλαδή πρέπει να ξεκινήσεις από την αρχή, να μη γίνεις αλλαγή, εάν δεν αποδίδεις;» Και μου απαντά: «Κοίταξε να δεις, δεν πρέπει να με κάνεις αλλαγή για να μη φαίνομαι ότι είμαι μεγάλος». «Μην ξανάρθεις. Όπως είσαι. Εντάξει; Τελειώσαμε»! Μετά έρχεται ο Βενετούλιας(σ.σ. δημοσιογράφος), κολλητός του. Μου λέει σε αυστηρό ύφος: «Τι έχεις με τον Μαύρο;» Και του λέω: «Τι είναι, γκόμενός σου;» και του τραβάω μία και του ξεκουμπώνω όλο το πουκάμισο και του το σκίζω και πάει έτσι στα κανάλια! Και βγαίνει και λέει ότι τον χτύπησα… Ο τσακωμός με Βενετούλια – Μαύρο έγινε η αιτία να φύγω από την ΑΕΚ».

 

«Με έφαγε το πιράνχας ο Λούβαρης»

Το 1994 ο Αλέφαντος κάθεται στον πάγκο του Ολυμπιακού όμως η θητεία του ολοκληρώνεται άδοξα. Υπεύθυνο της απόλυσης του ο Αλέφαντος θεωρεί τον Γιώργο Λούβαρη: «Κάνω προετοιμασία, σκίζω στο τουρνουά με Μπρέσια. Έχω Ίβιτς, Αλεξανδρή. Είμαι πρώτος, αήττητος στο πρωτάθλημα. Εντάξει, παίζω με... Μαρσέγη, μια ατυχία εκεί στο κόρνερ ο Τοχούρογλου, με παίζει 100% - 0% ο διαιτητής, χάνω 2-1. Έχω όμως άλλα 90 λεπτά, ρε. Άσε με να πάω στη μάχη. Άσε με να πάω μέσα στη Μαρσέγη να φέρω την πρόκριση. Απ' τον Ολυμπιακό μ' έφαγε το... πιράνχας, ο Λούβαρης κι όλη η χαρτοπαιξία, είχανε μαζευτεί στην Έδεσσα για το παιχνίδι κι είπανε να φάνε τον Αλέφαντο».

 

«Που είναι ρε η σαγιονάρα;»

Γνωστή είναι η συνήθεια του Αλέφαντου να δείχνει τα συστήματα στους παίκτες του σχηματίζοντας θέσεις σε εικονικό γήπεδο με ό,τι έβρισκε μπροστά του. Σε ένα παιχνίδι Ιωνικός-Γιάννινα ο Αλέφαντος χρησιμοποιεί σαγιονάρες στα αποδυτήρια για να δείξει το σύστημα. Ο Βαμβακούλας, αποφασίζει να κάνει πλάκα κι εξαφανίζει μια παντόφλα: «Πού είναι η παντόφλα ρε; Εδώ μιλάμε σοβαρά για το πως θα αντιμετωπίσουμε τον εχθρό και εσείς παίζετε; Που είναι η σαγιονάρα;...». Ο Βαμβακούλας απαντάει:  «Εγώ την πήρα κόουτς. Αλλά πες ότι είχαμε αποβολή στο 10'. Να μην είμαστε προετοιμασμένοι και γι' αυτήν την περίπτωση;».

 

Το τραγούδι που τον έκανε αθάνατο

 «Γεια σου ρε Αλέφαντε είσαι παλικάρι» 

O Νίκος Αλέφαντος ήταν αδιαμφισβήτητα μια γνήσια προσωπικότητα, που εξωτερίκευε όλα όσα σκεφτόταν. Αυτό το στοιχείο της προσωπικότητάς του ήταν που ενέπνευσε και το συγκρότημα «Τα Παιδιά από την Πάτρα», για να γράψουν το τραγούδι με το όνομά του,. «Όταν με κατηγορούν, για κάτι που νομίζουν κι όταν με παρεξηγούν, χωρίς να με γνωρίζουν, όταν άδικα με βάζουν ν’ απολογηθώ, θυμάμαι τον Αλέφαντο. Γεια σου ρε Αλέφαντε είσαι παλικάρι…», είναι τα λόγια του τραγουδιού, που έγινε και σύνθημα. Γράφτηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1980 και κυκλοφόρησε στον δίσκο του 1987 «Τα χρυσά τραγούδια», για να γίνει μεγάλη επιτυχία. 

Το τραγούδι

Ο Αλέφαντος - Τα Παιδιά Από Την Πάτρα

Στίχοι: Βαγγέλης Δεληκούρας Μουσική: Βαγγέλης Δεληκούρας

«Όταν με κατηγορούν για κάτι που νομίζουν κι όταν με παρεξηγούν χωρίς να με γνωρίζουν, όταν άδικα με βάζουν ν’ απολογηθώ, θυμάμαι τον Αλέφαντο.

Γεια σου ρε Αλέφαντε, είσαι παλικάρι, γεια σου ρε Αλέφαντε, κράτα όσο μπορείς. Γεια σου ρε Αλέφαντε, είσαι παλικάρι μην υποχωρείς.

Όταν με δικάζουνε χωρίς να έχω φταίξει και όταν το δίκιο μου δεν μπορώ να βρω, όταν ένοχοι με βάζουν ν’ απολογηθώ, θυμάμαι τον Αλέφαντο.

Γεια σου ρε Αλέφαντε, είσαι παλικάρι, γεια σου ρε Αλέφαντε, κράτα όσο μπορείς. Γεια σου ρε Αλέφαντε, είσαι παλικάρι, μην υποχωρείς».

Πηγές

Μαρία Κρουστάλη στο pagenews.gr Ολόκληρο το άρθρο εδώ: 

Εφημερίδα Έθνος