SOS για δεκάδες χιλιάδες κατεψυγμένα έμβρυα

Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

            Δεκάδες χιλιάδες κατεψυγμένα έμβρυα είναι μπρος στον κίνδυνο να θανατωθούν και να πεταχτούν στα σκουπίδια. Το συγκλονιστικό γεγονός έφερε στο φως της δημοσιότητας ο δρ. Κωνσταντίνος Πάντος, Γενικός Γραμματέας της Ελληνικής Αναπαραγωγικής Εταιρείας (ΕΑΕ) και ιδιοκτήτης μεγάλης κλινικής εξωσωματικής γονιμοποίησης στην Αθήνα. Πρόκειται για 17.650 κατεψυγμένα έμβρυα, που βρίσκονται μόνο στη δική του κλινική (Σημ. Υπάρχουν πολλές άλλες ακόμη) και έχουν ξεπεράσει το, κατά την ισχύουσα Νομοθεσία, όριο φύλαξης των δέκα ετών. Μόνον αυτά εν δυνάμει αποτελούν τον πληθυσμό της Φλώρινας (17.686 κάτοικοι, σύμφωνα με την απογραφή του 2011) ή της Αμαλιάδας (16.763 κάτοικοι). Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ το 2018 στην Ελλάδα γεννήθηκαν 86.440 παιδιά, ο χαμηλότερος που έχει καταγραφεί από το 1932, όταν στην Ελλάδα είχαν γεννηθεί 185.523 παιδιά.

 Όπως ο κ. Πάντος δήλωσε στην «Καθημερινή» κατέθεσε αίτημα στην Εθνική Αρχή Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (Ε.Α.Υ.Α), ώστε εκείνη να γνωμοδοτήσει για την τύχη τους, προσθέτοντας ότι ο ίδιος είναι αντίθετος με την καταστροφή τους. Η ισχύουσα Νομοθεσία προβλέπει ότι στο διάστημα των δέκα ετών της φύλαξης στην κατάψυξη των εμβρύων οι γονείς οφείλουν εγγράφως να εκφράσουν την επιθυμία τους για την τύχη τους: Να προχωρήσουν στην τεκνογονία, να τα δωρίσουν σε άτεκνα ζευγάρια προς υιοθεσία, να τα παραχωρήσουν στην επιστημονική κοινότητα για ερευνητικούς σκοπούς, να δώσουν εντολή να θανατωθούν.

Η πρόταση του κ. Πάντου είναι η Ε.Α.Υ.Α. να προτείνει στην Κυβέρνηση να προωθήσει τροποποίηση της ισχύουσας νομοθεσίας, ώστε να παραταθεί η διατήρηση των κατεψυγμένων εμβρύων πάνω από τα δέκα χρόνια, αφού η τεχνολογία έχει προχωρήσει τα δεκαπέντε χρόνια από τότε που ψηφίστηκε ο Νόμος. Η πρόεδρος  της Ε.Α.Υ.Α. καθηγήτρια κα Σοφία Καλανταρίδου τάχθηκε υπέρ της αυξήσεως του χρονικού ορίου των δέκα ετών στην δια καταψύξεως διατήρησης των εμβρύων. Όπως είπε υπάρχουν δημοσιεύσεις για επιτυχημένες κυήσεις στη Μεγάλη Βρεταννία  με έμβρυα που έμειναν στην κρυοσυντήρηση για 20  και 24 χρόνια.

Ο κ. Πάντος  προτείνει επίσης για τα παρατημένα κατεψυγμένα έμβρυα νομοθετικά  να δημιουργηθεί «Τράπεζα Υιοθεσίας», ή/και να ενταχθούν στη ήδη λειτουργούσα «Τράπεζα Βλαστοκυττάρων». Όπως είπε ο κ. Πάντος στην «Καθημερινή», από την ένταξη των εμβρύων στην Τράπεζα μετατροπής τους σε βλαστοκύτταρα   «τα οφέλη θα είναι πολλαπλά: τα έμβρυα υπό κατάλληλες συνθήκες μπορούν να μετατραπούν σε βλαστοκύτταρα και να σώσουν έτσι χιλιάδες ζωές». Σημειώνεται ότι στην περίπτωση της μετατροπής των εμβρύων σε βλαστοκύτταρα αυτά υποβαθμίζονται σε γενετικό θεραπευτικό υλικό.

Ο μεγάλος Ιρλανδός συγγραφέας του αριστουργήματος «Τα ταξίδια του Γκιούλιβερ» και κληρικός Τζόμαθαν Σουίφτ σαρκάζει την χρησιμοθηρική εκμετάλλευση των ανυπεράσπιστων εμβρύων και παιδιών. Ο στο βάθος του τραγικός σαρκασμός διατυπώνεται στην ολιγοσέλιδη πρότασή του. (Σημ.  Έχει μεταφραστεί στα ελληνικά από τον Γαβριήλ Νικολάου Πεντζίκη και  εκδοθεί από τις εκδόσεις Άγρα, με τον τίτλο «Σεμνή πρόταση ώστε να παύσουν τα τέκνα των φτωχών ν’ αποτελούν βάρος για τους γονείς τους και τον τόπο και να καταστούν ωφέλιμα στην κοινωνία»)...

Η ανατριχιαστική πρόταση του Σουίφτ, που έγινε μήπως και συγκινούσε κάποιους και από τους ασυνείδητους γονείς του 1729, ήταν ότι ένας αριθμός βρεφών αντί να  καταντά βάρος στις οικογένειές τους, μόλις χρονίζουν να πωλούνται σε καλές τιμές στον εύπορο κόσμο του βασιλείου (της Αγγλίας), που «να εκμεταλλεύεται το κρέας τους για παραγωγή εδεσμάτων» και το απαλό δέρμα τους για κατασκευή «Θαυμάσιων γαντιών για κυρίες και καλοκαιρινών παπουτσιών για καθώς πρέπει κυρίους»... Ο Σουίφτ γράφει, το 1729, ότι το σχέδιό του έχει ένα ακόμη πλεονέκτημα. Λόγω του προσδοκώμενου κέρδους «θα εμποδίσει τις αμβλώσεις και τη φρικτή συνήθεια, τόσο συχνή στις ημέρες μας (Σημ. του Σουίφτ και του σήμερα) να σκοτώνουν οι γυναίκες τα τέκνα τους, θυσιάζοντας τα κακόμοιρα και αθώα νήπια...(Σημ. Εννοεί έμβρυα).».

Τα βιοηθικά προβλήματα που τίθενται

          Οι εξελίξεις στον αναπτυγμένο τομέα της εξωσωματικής γονιμοποίησης τα πρόσφατα είκοσι περίπου χρόνια στην Ελλάδα οδήγησαν την  κατάσταση να είναι εκτός ελέγχου και να αναζητούνται λύσεις. «Ο τρώσας και ιάσεται». Τα τεχνολογικά επιτεύγματα στην αναπαραγωγή έχουν τις επιπτώσεις τους στον άνθρωπο. Η κατάψυξη εμβρύων ξεκίνησε ως «λογική»  λύση στους γονείς που δεν ήθελαν αμέσως παιδί, ή που ήθελαν να τεκνοποιήσουν αργότερα, αλλά από έμβρυο που το είχαν δημιουργήσει σε νεότερη ηλικία....

Η λογική όμως δεν προβλέπει τα πάθη των ανθρώπων, ένα από τα οποία είναι η μικρή εκτίμηση στη Ζωή και η, ως εκ ταύτης, επιπολαιότητα  που χαρακτηρίζει τα ζευγάρια, να παρατάνε στην κατάψυξη τα δυνάμει παιδιά τους, παρά το κόστος που οφείλουν να καταβάλλουν. Η αποθήκευση σε κατάψυξη ενός εμβρύου έχει κόστος για τους γονείς τουλάχιστον 700 Ευρώ τον χρόνο....

Βιοηθικό ερώτημα είναι γιατί συσσωρεύθηκαν τόσα καταψυγμένα έμβρυα στις κλινικές. Πέραν του εγωισμού των γεννητόρων και της επιπολαιότητας με την οποία αντιμετωπίζουν τη ζωή είναι και ευθύνη της τότε κυβέρνησης, διότι υποχώρησε  στον λαϊκισμό και στη Νομοθεσία που ψήφισε άφησε να προκληθεί η τραγική  σημερινή κατάσταση.

Αφού επετράπη στους ασυνείδητους γονείς να παρατήσουν τα δυνάμει παιδιά τους, οι λύσεις που προτείνονται δεν συμβιβάζονται με τον ηθικό νόμο. Η δημιουργία «Τράπεζας Υιοθεσίας Εμβρύων» και η δυνατότητα «υιοθεσίας» του εμβρύου είναι η καλύτερη από τις κακές λύσεις. Σώζεται η ζωή, αλλά το εκ του ξένου εμβρύου παιδί θα είναι αγνώστων γονέων και με διαφορετικό γενετικό υλικό των θετών γονέων του, είναι δε γνωστά τα ψυχικά τραύματα που συνήθως προκαλούνται αν και όταν πληροφορηθεί το γεγονός. Η περίπτωση της μετατροπής των εμβρύων σε βλαστοκύτταρα είναι βιοηθικά απορριπτέα. Πρόκειται για καταστροφή των εν δυνάμει ανθρώπων και για χρησιμοποίησή τους σε ωφελιμιστικές χρήσεις, κατά τα όσα, σε σχήμα σαρκαστικής υπερβολής, προφήτευσε ο Σουίφτ.

Τα κατεψυγμένα έμβρυα υπάρχουν και οι γονείς, που τα δημιούργησαν, δεν τα θέλουν και αδιαφορούν για την τύχη τους, οι δε επιστήμονες δείχνουν μιαν ευαισθησία να μην καταστραφούν και προτείνουν εμβαλωματικές λύσεις. Χάρη στον κ. Πάντο το βιοηθικό πρόβλημα ήρθε στην επιφάνεια και αποδεικνύει τα αδιέξοδα που προκαλεί η λογική και η χωρίς ηθικούς κανόνες βιοτεχνολογία.

 Το ζήτημα των καταψυγμένων εμβρύων έχει και προεκτάσεις. Καλώς υπάρχει προβληματισμός γι’ αυτά. Όμως, κατά μείζονα λόγο, δεν θα έπρεπε να υπάρχει προβληματισμός για τα εντός της κοιλίας της μητέρας τους έμβρυα; Μόνον ο ωφελιμισμός και ο ηδονισμός επιβάλλουν τον παραλογισμό ότι το έμβρυο στην κοιλιά της μητέρας του είναι ως μία απόφυση, που την κάνει ό, τι εκείνη επιλέγει, ενώ το καταψυγμένο έμβρυο χρήζει σεβασμού και προβληματισμού για την τύχη του...

Στον παρακμιακό και παράλογο κόσμο που ζούμε υπάρχουν «προοδευτικά» κινήματα για την διατήρηση του περιβάλλοντος, για τα δικαιώματα των ζώων, για τα δικαιώματα των μειονοτήτων, για την ισότητα των ανθρώπων, κατά της βίας των ανδρών σε βάρος των γυναικών, για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων. Τα ίδια αυτά κινήματα είναι κατά των δικαιωμάτων στη ζωή των εμβρύων, αυτών που είναι στην κοιλιά της μητέρας τους... Στη λογική τους προηγούνται τα συμφέροντα των «προοδευτικών» ισχυρών φεμινιστικών οργανώσεων.

Η θέση της Εκκλησίας 

Η Εκκλησία της Ελλάδος, δια της Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής Βιοηθικής (Ε.Σ.Ε.Β.), είχε πάρει θέση επί των νομοθετημάτων περί της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, που προωθήθηκαν στη Βουλή και έγιναν νόμοι του κράτους και είχε τότε (2002 και 2005) εκφράσει τις επιφυλάξεις της επί αυτών. Στην περίπτωση των δεκάδων χιλιάδων αφημένων στην τύχη τους κατεψυγμένων εμβρύων ο Πρόεδρος της Ε.Σ.Ε.Β., Μητροπολίτης Μεσογαίας κ. Νικόλαος, προσεκλήθη στη συνέντευξη Τύπου την οποία διοργάνωσε στις 12 Ιουνίου στα γραφεία της η Ε.Α.Υ.Α. Ο υπογράφων τηλεφώνησε στα γραφεία της Μητροπόλεως Μεσογαίας και ζήτησε τον Σεβασμιώτατο, για να πληροφορηθεί την άποψή που διατύπωσε σε αυτήν επί του προβλήματος. Από το ιδιαίτερο γραφείο του ενημερώθηκε, ότι ο Σεβ. δεν επήγε στην εν λόγω συνέντευξη. Εν συνεχεία δημοσιογραφικά έγινε γνωστό ότι ο Σεβ. δεν επήγε μεν στη συνέντευξη Τύπου, αλλά απέστειλε μήνυμα, το οποίο ανέγνωσε η Πρόεδρος της Ε.Α.Υ.Α. καθηγήτρια κα Καλεντερίδου. Σε αυτό σημειώνεται ότι η Ε.Σ.Ε.Β. είχε εκφράσει τις επιφυλάξεις της για το μέλλον των κατεψυγμένων και πλεοναζόντων εμβρύων και την ανησυχία της για την τύχη τους και επισήμανε ότι « η προστασία της ανθρώπινης ζωής ακόμη στην εμβρυική φάση της είναι αδιαπραγμάτευτη. Ο δανεισμός των εμβρύων ισοδυναμεί με κλασική υιοθεσία και μπορεί να γίνει αποδεκτός υπό όρους, γιατί μπορεί να αποφευχθεί η καταστροφή τους και να τους δοθεί η ευκαιρία της ζωής». Η συμφωνία του Σεβ. για την υιοθεσία θεωρήθηκε ότι «στηρίζει την πρωτοβουλία της Ε.Α.Υ.Α.». (Ιστοσελίδα Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ, 14/06/2020, ώρα 00.12).

Δεν είναι γνωστό αν ο Σεβ. Μεσογαίας έχει ενημερώσει σχετικά για το εν λόγω σοβαρό πρόβλημα Βιοηθικής την ΔΙΣ. Πάντως οπωσδήποτε δεν έχει ενημερώσει το ποίμνιο. Ουδέν σχετικό έχει γραφεί είτε στην ιστοσελίδα της Ε.Σ.Ε.Β., είτε στην ιστοσελίδα της Μητροπόλεως την οποία διαποιμαίνει. Τέτοια σοβαρά ζητήματα καλόν είναι να γίνονται από τους εκκλησιαστικούς ταγούς ευρύτερα γνωστά στην κοινή γνώμη και να προβάλλεται η άποψη της ποιμαίνουσας Εκκλησίας, ώστε ο λαός να ενημερώνεται υπεύθυνα.

Άρθρο του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου,

Άρθρο στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ (11-06-2020)

Δελτίο τύπου της Εθνικής Αρχής Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (26-06-2020)