Ἡ θεραπεία τοῦ σεληνιαζομένου νέου

Κυριακή 11 Απριλίου 2021

ΤΗ Δ' ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ

Μνήμη τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν Ἰωάννου τοῦ Συγγραφέως τῆς Κλίμακος.

 Εἰ δύνασαι πιστεῦσαι, πάντα δυνατὰ τῷ πιστεύοντι

Ἐκ τοῦ κατὰ Μάρκον  Κεφ. 9: 17-31

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ,

ἄνθρωπος τις προσῆλθε τῷ ᾿Ιησοῦ, γονυπετῶν αὐτῷ, καὶ λέγων·

 Διδάσκαλε, ἤνεγκα τὸν υἱόν μου πρός σε, ἔχοντα πνεῦμα ἄλαλον·

 καὶ ὅπου ἂν αὐτὸν καταλάβῃ ῥήσσει αὐτόν, καὶ ἀφρίζει, καὶ τρίζει τοὺς ὀδόντας αὐτοῦ, καὶ ξηραίνεται·

καὶ εἶπον τοῖς Μαθηταῖς σου ἵνα αὐτὸ ἐκβάλωσι, καὶ οὐκ ἴσχυσαν.

Ὁ δὲ ἀποκριθεὶς αὐτῷ λέγει·

Ὦ γενεὰ ἄπιστος, ἕως πότε πρὸς ὑμᾶς ἔσομαι; ἕως πότε ἀνέξομαι ὑμῶν; φέρετε αὐτὸν πρός με.

Καὶ ἤνεγκαν αὐτὸν πρὸς αὐτόν.

Καὶ ἰδὼν αὐτὸν, εὐθέως τὸ πνεῦμα ἐσπάραξεν αὐτόν, καὶ πεσὼν ἐπὶ τῆς γῆς, ἐκυλίετο ἀφρίζων.

Καὶ ἐπηρώτησε τὸν πατέρα αὐτοῦ·

Πόσος χρόνος ἐστὶν ὡς τοῦτο γέγονεν αὐτῷ;

Ὁ δὲ εἶπε· παιδιόθεν.

Καὶ πολλάκις αὐτὸν καὶ εἰς πῦρ ἔβαλε καὶ εἰς ὕδατα, ἵνα ἀπολέσῃ αὐτόν· ἀλλ᾿ εἴ τι δύνασαι, βοήθησον ἡμῖν σπλαγχνισθεὶς ἐφ᾿ ἡμᾶς.

Ὁ δὲ ᾿Ιησοῦς εἶπεν αὐτῷ τὸ,

Εἰ δύνασαι πιστεῦσαι, πάντα δυνατὰ τῷ πιστεύοντι.

Καὶ εὐθέως κράξας ὁ πατὴρ τοῦ παιδίου, μετὰ δακρύων ἔλεγε·

 Πιστεύω, κύριε· βοήθει μου τῇ ἀπιστίᾳ.

Ἰδὼν δὲ ὁ ᾿Ιησοῦς, ὅτι ἐπισυντρέχει ὁ ὄχλος, ἐπετίμησε τῷ πνεύματι, τῷ ἀκαθάρτῳ, λέγων αὐτῷ·

Τὸ πνεῦμα τὸ ἄλαλον καὶ κωφόν, ἐγώ σοι ἐπιτάσσω·

Ἔξελθε ἐξ αὐτοῦ, καὶ μηκέτι εἰσέλθῃς εἰς αὐτόν.

Καὶ κράξαν, καὶ πολλὰ σπαράξαν αὐτὸν, ἐξῆλθε, καὶ ἐγένετο ὡσεὶ νεκρός, ὥστε πολλοὺς λέγειν ὅτι ἀπέθανεν.

Ὁ δὲ ᾿Ιησοῦς κρατήσας αὐτὸν τῆς χειρὸς, ἤγειρεν αὐτόν, καὶ ἀνέστη.

 Καὶ εἰσελθόντα αὐτὸν εἰς οἶκον, οἱ Μαθηταὶ αὐτοῦ ἐπηρώτων αὐτὸν κατ᾿ ἰδίαν· ὅτι ἡμεῖς οὐκ ἠδυνήθημεν ἐκβαλεῖν αὐτό.

Καὶ εἶπεν αὐτοῖς·

Τοῦτο τὸ γένος ἐν οὐδενὶ δύναται ἐξελθεῖν, εἰμὴ ἐν προσευχῇ καὶ νηστείᾳ.

Καὶ ἐκεῖθεν ἐξελθόντες παρεπορεύοντο διὰ τῆς Γαλιλαίας, καὶ οὐκ ἤθελεν ἵνα τις γνῷ.

Ἐδίδασκε γὰρ τοὺς Μαθητὰς αὐτοῦ, καὶ ἔλεγεν αὐτοῖς·

Ὅτι ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου παραδίδοται εἰς χεῖρας ἀνθρώπων, καὶ ἀποκτενοῦσιν αὐτόν, καὶ ἀποκτανθεὶς, τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ ἀναστήσεται.

 

Τὸ Εὐαγγέλιον από christopherklitou.com

Ἡ θεραπεία τοῦ σεληνιαζομένου νέου

«ὦ γενεὰ ἄπιστος καὶ διεστραμμένη!…φέρετέ μοι αὐτὸν ὧδε»

Ο Κύριος κατερχόμενος μαζί με τους τρεις μαθητές Του, τον Πέτρο, τον Ιάκωβο και τον Ιωάννη, από το όρος Θαβώρ όπου είχε συμβεί η θεοφάνεια της Μεταμορφώσεώς Του, έρχεται αντιμέτωπος με δύο θλιβερά και τραγικά γεγονότα: την αγωνία ενός πατέρα που έψαχνε απελπισμένα να βρει θεραπεία για το δαιμονισμένο παιδί του, την απιστία των μαθητών Του, που φανερώνεται με την αδυναμία τους να θεραπεύσουν το παιδί. Θα έλεγε κανείς ότι η εναλλαγή αυτή, από το φως του Θεού στο σκοτάδι των συνεπειών της αμαρτίας, αποτελεί μία εικόνα της καθόδου του Χριστού στον κόσμο: «Θεὸς ὤν ἐκένωσεν ἑαυτὸν εὑρεθεὶς ὡς ἄνθρωπος». Κι ο Κύριος αφενός θεραπεύει το παιδί, δηλαδή βγάζει το δαιμόνιο που το διακατείχε, παραδίδοντάς το υγιές στον πατέρα του, αφετέρου ελέγχει με πόνο τους μαθητές Του για την απιστία και τη διαστροφή και αυτών, αλλά και ολόκληρης της γενεάς εκείνης. 

1. Καταρχάς, δεν ξέρει κανείς ποιο από τα δύο γεγονότα να χαρακτηρίσει τραγικότερο: τον δαιμονισμό του παιδιού που προκαλεί την απελπισία του πατέρα του, ή την απιστία των μαθητών του Χριστού που τους συνειδητοποιεί τη μικρότητά τους και τους «προσγειώνει» στα παράλυτα μέτρα τους; Όποιο από τα δύο κι αν επιλέξει κανείς ως τραγικότερο, σημασία έχει ότι ο Κύριος τα θέτει κάτω από κοινό παρονομαστή: συνιστούν και τα δύο εκφράσεις και αποτελέσματα της απιστίας και της διαστροφής της ανθρώπινης γενιάς. Συνεπώς και τα δύο είναι συνδεδεμένα μεταξύ τους: η έλλειψη πίστεως στον Θεό οδηγεί τον άνθρωπο σε διαστροφή της αληθινής ύπαρξής του, άρα στην εύκολη υποδούλωσή του στην κυριαρχία του Πονηρού. Κι η κυριαρχία αυτή του Πονηρού φανερώνεται και από την παραλυσία που προκαλεί στον άνθρωπο – ο άνθρωπος, έστω στη φάση εκείνη και μαθητής του Χριστού κι αν είναι, δεν έχει τη δύναμη να επιβληθεί στον Πονηρό – και από την κατοχή την οποία έχει κάνει στο συγκεκριμένο παιδί.

2. Ο χαρακτηρισμός του Κυρίου για την ανθρώπινη γενιά ως άπιστη και διεστραμμένη δεν πρέπει να αντιμετωπιστεί με επιπολαιότητα. Ποιος λόγος άλλωστε του Κυρίου μπορεί να αντιμετωπιστεί έτσι; Ο κάθε λόγος Του συνιστά και μία αποκάλυψη, η οποία φωτίζει και το ποιος είναι ο Θεός, αλλά και το ποιος είναι πραγματικά ο άνθρωπος. Εν προκειμένω λοιπόν ο Κύριος μάς φωτίζει και μας «καθρεπτίζει»: είμαστε άπιστοι και διεστραμμένοι. Ήλθε δηλαδή σ’  έναν κόσμο, ο οποίος είχε διαγράψει από τη ζωή του τον αληθινό Θεό – μόνον το «λείμμα» της Παλαιάς Διαθήκης κρατούσε ως «μαγιά» την αλήθεια του Θεού, δηλαδή  οι λίγοι γνήσιοι Ισραηλίτες, σαν τους προφήτες, σαν την Παναγία, σαν τον άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο – γι᾽ αυτό και ήταν βουτηγμένος μέσα στη διαστροφή. Διότι η πίστη, όταν είναι αληθινή, κάνει τον άνθρωπο να ζει με σωστό τρόπο τη ζωή του, διότι ζει την παρουσία του ζωντανού Θεού. Διαγραφή λοιπόν της αληθινής πίστεως σημαίνει και τη διαγραφή του αληθινού τρόπου ζωής, άρα διαστροφή και σαπίλα. «Καὶ ἐπειδὴ οὐκ ἐδοκίμασαν τὸν Θεὸν ἔχειν ἐν ἐπιγνώσει, παρέδωκεν αὐτοὺς ὁ Θεὸς εἰς ἀδόκιμον νοῦν, ποιεῖν τὰ μὴ καθήκοντα», δηλαδή επειδή οι άνθρωποι δεν προσπάθησαν να έχουν επίγνωση του Θεού, ο Θεός τούς παρέδωσε σε αδόκιμο νου, ώστε να κάνουν αυτά που δεν πρέπει, σημειώνει θεόπνευστα ο απόστολος Παύλος. Δεν είναι βεβαίως η πρώτη φορά που ο Κύριος φώτισε την πραγματική κατάσταση των ανθρώπων. Στην επί του Όρους ομιλία, για παράδειγμα, μεταξύ των άλλων θα περιγράψει την κατάσταση των ανθρώπων ως κατάσταση πονηρίας. «Εἰ δὲ καὶ ὑμεῖς πονηροὶ ὑπάρχοντες οἴδατε δόματα ἀγαθὰ διδόναι τοῖς τέκνοις ὑμῶν, πόσῳ μᾶλλον ὁ Πατὴρ ἡμῶν ὁ Οὐράνιος;»

3. Ποια καύχηση λοιπόν μπορεί να υπάρξει στο ανθρώπινο γένος; Τι είναι εκείνο που μπορεί να κάνει τον άνθρωπο, όπου γης και όποιας εποχής, να υψώσει κεφάλι και να υπερηφανευθεί; «Πάντες ἥμαρτον καὶ πάντες ὑστεροῦνται τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ» θα σημειώσει οριστικά και αξιωματικά, αλλά και πικρόχολα για τις ανθρώπινες υπερβάσεις, ο απόστολος Παύλος. Η μόνη αποδεκτή στάση του ανθρώπου, αν θέλει να «πατάει» στο έδαφος και να μην υπερίπταται, είναι η στάση της ταπείνωσης. Και μπορεί ο άνθρωπος της απιστίας, λόγω ακριβώς ελλείψεως φωτισμού στο νου του, να μην έχει επίγνωση  εαυτού και να κινείται αλαζονικά, νομίζοντας ότι είναι κάτι – ο χωρίς Θεό άνθρωπος δεν έχει μέτρο σύγκρισης πλήν του εαυτού του και γι’ αυτό νομίζει ότι αυτός είναι ο Θεός: αισθάνεται τέλειος και αυτάρκης - ο άνθρωπος όμως της πίστεως, αυτός που αποδέχτηκε τον Χριστό ως σωτήρα της ζωής του, δεν έχει καμμία δικαιολογία. Ο Χριστός, τον Οποίο πιστεύει, του άνοιξε τα μάτια και του είπε: είσαι πονηρός, είσαι άπιστος, είσαι διεστραμμένος. Κι ακόμη πιο πολύ: του είπε πως ακόμη κι αν τηρήσει όλο τον νόμο του Θεού, αν εφαρμόσει όλες τις άγιες εντολές Του, άρα αν φτάσει σ’ επίπεδα ακόμη θέωσης, δεν παύει να είναι ένας αχρείος δούλος, που απλώς έκανε αυτό που έπρεπε ως δούλος του Θεού να κάνει. «Ὅταν ποιήσητε πάντα τὰ διατεταγμένα ὑμῖν, λέγετε, ἀχρείοι δούλοί ἐσμέν, ὅτι ὅ ὡφείλομεν ποιῆσαι, πεποιήκαμεν». Γι᾽ αυτό και η ταπείνωση για τον Χριστιανό δεν είναι μία πολυτέλεια, που ενδεχομένως εύκολα μπορεί να την ξεπεράσει. Συνιστά το βάθρο της πίστεώς του, το έδαφος πάνω στο οποίο περπατάει. Παρέκκλιση από το δρόμο αυτό σημαίνει αυτομάτως και απώλεια του Θεού, όπως  και τραγικό δαιμονισμό του. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Κύριος πρόβαλε ως τύπο του αγίου ανθρώπου τον μετανοημένο άσωτο της ομώνυμης παραβολής, όπως και τον μετανοημένο τελώνη: «ὁ Θεός, ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ», «Κύριε, Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με τὸν ἁμαρτωλόν», είναι η προσευχή του αληθινού πιστού, είναι η προσευχή της Εκκλησίας.

4. Στην τραγικότητα της απιστίας και της διαστροφής του ανθρώπου, λόγω της αμαρτίας στην οποία είχε περιπέσει, η λύση βεβαίως είναι μία: η στροφή προς τον Κύριο και η αληθινή πίστη προς Αυτόν. Ο Κύριος ήλθε να μας δώσει πρώτα από όλα την αληθινή όραση του Θεού, η οποία κάνει τον άνθρωπο να ζει μέσα στο φως Εκείνου, άρα και να έχει τη δύναμη Εκείνου: «Ἐάν ἔχητε πίστιν ὡς κόκκον σινάπεως, ἐρεῖτε τῷ ὄρει τούτω, μετάβηθι ἐντεύθεν ἐκεῖ, καὶ μεταβήσεται, καὶ οὐδέν ἀδυνατήσει ὑμῖν». Η αληθινή πίστη δηλαδή αποτελεί  συμμετοχή στον ίδιο τον Κύριο και κάνει τον άνθρωπο που την αποκτά, με τη χάρη του Θεού, να ζει στον κόσμο ως παντοδύναμος. «Πάντα ἰσχύω ἐν τῷ ἐνδυναμοῦντί με Χριστῷ» (απ. Παύλος). Και βεβαίως ο Κύριος, δίνοντας την αλήθεια της πίστεως στον Θεό, καταργεί «καὶ τὸν τὸ κράτος ἔχοντα τοῦ θανάτου, τουτέστιν τὸν διάβολον». Ο Κύριος «ἦλθεν, ἵνα λύσῃ τὰ ἔργα τοῦ διαβόλου». Ένταξη στον Θεό, δια της εντάξεως του ανθρώπου στον Εαυτό Του, κατάργηση του διαβόλου: να το έργο του Κυρίου, με το οποίο σωθήκαμε και σωζόμαστε. Αν ο διάβολος και μετά τον ερχομό του Χριστού βλέπουμε ότι έχει ακόμη δύναμη, είναι γιατί εμείς οι άνθρωποι του δίνουμε τέτοιο δικαίωμα. Δεν πιστεύουμε όπως πρέπει, δηλαδή συνεχίζουμε να είμαστε «γενεά ἄπιστος καὶ διεστραμμένη», γι’  αυτό και βρίσκει συνεχείς διόδους ο Πονηρός για να αλώνει δυστυχώς την ψυχή και τη ζωή μας. Κι αυτή είναι η τραγικότερη κατάσταση όλων: να έχει έλθει ο Ελευθερωτής, να μην υπάρχουν πια δεσμά φυλακής, κι εμείς να είμαστε ακόμη δέσμιοι και φυλακισμένοι. 

Ο Κύριος πάντοτε μας καλεί. Το «φέρετέ μοι αὐτὸν ὧδε», είναι η πρόσκληση που απευθύνει στον καθένα μας. Να πάμε κοντά Του. Και πλησίασμα στον Χριστό σημαίνει, όπως όλοι καταλαβαίνουμε, ένταξη στο ζωντανό σώμα Του, την Εκκλησία. Τον Χριστό στην Εκκλησία Τον βλέπουμε και Τον ζούμε. Κι ακόμη: εκεί Τον τρώμε «ὑπὸ τὰ εἴδη τοῦ ἄρτου καὶ τοῦ οἴνου», στη Θεία Ευχαριστία, και γινόμαστε ένα μαζί Του. Η εκκλησιοποίησή μας συνιστά τη χριστοποίησή μας, κι είναι κρίμα να μην το καταλαβαίνουμε. Και αυτό όχι μόνο για εμάς, αλλά και για τους άλλους: να φέρνουμε τα παιδιά μας, τους συγγενείς μας, τους συνεργάτες μας, τους εχθρούς μας, στον Χριστό. Πώς; Μέσω της προσευχής μας. Είναι η μεγαλύτερη ευεργεσία που μπορούμε να  προσφέρουμε και σε εμάς και σε εκείνους.

π. Γεώργιος Δορμπαράκης

Από την ιστοσελίδα Ιερός Ναός Αγίου Αρτεμίου Αθηνών agiosartemios.gr

Άγιος Ιωάννης συγγραφέας της Κλίμακος - 17ος αι. μ.Χ. - Mονή Διονυσίου, Άγιον Όρος

Αγιος Ιωαννης Συγγραφεας Της Κλιμακος (523 - 606)

Ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακας γεννήθηκε πιθανότατα το 523 μ.Χ. στη Συρία. Ήταν γιος πλούσιας και ευσεβούς οικογένειας. Σε νεαρή ηλικία, παρακολούθησε ανώτερο κύκλο μορφώσεως, ώστε να διακρίνεται ανάμεσα στους συνομήλικούς του. Εκείνος όμως, ενδιαφερόταν περισσότερο για την προσευχή, τις θεολογικές μελέτες, την συγγραφική εργασία και την άσκηση. Πήγε στο Όρος Σινά, κοντά στον φημισμένο αναχωρητή Μαρτύριο, ο οποίος καθοδήγησε πνευματικά τον νεαρό Ιωάννη. Μετά από τέσσερα χρόνια άσκησης, εκάρη μοναχός ενώ η φήμη των αρετών και της σοφίας του είχε ευρύτερα διαδοθεί. Γι' αυτό πολλοί μοναχοί και λαϊκοί, αλλά και αξιωματούχοι έρχονταν στη Μονή για να ζητήσουν τη συμβουλή του. Είχε και το χάρισμα της θαυματουργίας. Λόγω της διαβίωσής του στην Ιερά Μονή Σινά ονομάζεται και Σιναΐτης. Μετά το θάνατο του ηγούμενου της Μονής και κατόπιν απαιτήσεως των αδελφών δέχθηκε να γίνει Ηγούμενος της ιεράς Μονής Σινά για μερικά χρόνια. Η νοσταλγία, όμως, της ερημικής ζωής, έκανε τον Ιωάννη να αποσυρθεί πάλι στην έρημο και να αφοσιωθεί πάλι στις μελέτες του. Εκοιμήθη εν ειρήνη περί το 606 μ.Χ. και άφησε δύο σπουδαιότατα συγγράμματα, την «Κλίμακα» και τον «Λόγον προς τον Ποιμένα».

Η παράσταση της Κλίμακος, Εμμαν. Τζάνε 1663.Ι.Ν. Αγ.Γεωργίου, Βενετίας

Η «Κλίμακα» περιλαμβάνει τριάντα λόγους περί αρετής, όπου ο καθένας λόγος περιλαμβάνει και μια αρετή, ξεκινώντας από τις πιο πρακτικές και ανεβαίνοντας σαν σκαλοπάτια κατέληξε στις θεωρητικά υψηλές. Στη πνευματική ζωή έχουμε βαθμίδες χαμηλές και υψηλές, καταστάσεις κατώτερες και ανώτερες. Γι' αυτό και το σύγγραμμα ονομάζεται Κλίμακα των αρετών. Στο έργο του αυτό ο συγγραφέας παρουσιάζει συστηματικά τις ιδέες του για την κοινοβιακή κυρίως, αλλά και για την ερημική ζωή, ταξινομώντας αυτές κατά τρόπο που δείχνει πορεία προς την ηθική τελείωση. Είναι γραμμένο σε κομψή ελληνική γλώσσα, καλοδουλεμένη με χάρη και μελωδικότητα. Έχει διαύγεια, γλαφυρότητα, παραστατικότητα και παρουσιάζει πλούτο εκφράσεως, καλαισθησία και ευγένεια. Στη διακόσμηση του λόγου με εικόνες και παρομοιώσεις ο ιερός συγγραφέας είναι απαράμιλλος. Πάσης φύσεως σχήματα λόγου αναδύονται καθώς και ωραίες και επιτυχημένες προσωποποιήσεις. Από την αρχή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής το σύγγραμμά του διαβάζεται σε όλα τα ορθόδοξα μοναστήρια. Επειδή είναι παγκόσμιο κειμήλιο αναλύσεως όλων των παθών και των αρετών, η Εκκλησία τιμά ιδιαίτερα σε αυτή τη πνευματική περίοδο τον συγγραφέα άγιο Ιωάννη της Κλίμακας και το προτείνει για ανάγνωσμα. Η μνήμη του εορτάζεται στις 30 Μαρτίου και την Δ΄ Κυριακή των Νηστειών της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.

Πηγή:  saint.gr 

Ολόκληρο το Βιβλίο «Κλίμαξ» του Αγίου Ιωάννου του Σιναΐτου

theodromion.gr

Η «Κλίμακα Του Ιωάννη», Η Σπειροειδής Ανέλιξη Και Ο Θεσσαλικός Κάμπος Στον Κεντρικό Κόμβο Της Ελλάδας

Σε έναν εικαστικό καλλιτέχνη, τον Χρήστο Παπανικολάου, που γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Λάρισα, ανατέθηκε από την Περιφέρεια Θεσσαλίας, η δημιουργία γλυπτικής σύνθεσης στον κεντρικό κυκλικό κόμβο του εξωτερικού δακτυλίου της Λάρισας.

Ένα έργο το οποίο αλλάζει την όψη και τη λειτουργικότητα της πρωτεύουσας της Θεσσαλίας. Μέσα σ’ αυτόν τον δακτύλιο προβλέπονται πάρα πολλοί κόμβοι με κεντρικό εκείνον που ορίζει τα τέσσερα γεωγραφικά σημεία, βόρεια την κατεύθυνση προς τη Θεσσαλονίκη, νότια την κατεύθυνση προς την Αθήνα, ανατολικά προς τα παράλια του νομού στο Αιγαίο και δυτικά προς το δρόμο που οδηγεί στην καρδιά της πόλης όπου και το αρχαίο θέατρο. Κόμβος, που λειτουργεί ως το κέντρο της Ελλάδας.

Η εγκατάσταση του έργου -καιρού επιτρέποντος- αναμένεται να γίνει αύριο, και τα εγκαίνια της γλυπτικής εγκατάστασης στον χώρο θα σηματοδοτήσουν και την παράδοση του μεγάλου αυτού έργου για τη χώρα, που υλοποίησε η Περιφέρεια Θεσσαλίας.

Η κλίμακα των αρετών - 16ος αι. μ.Χ. - Mονή Παντοκράτορος, Άγιον Όρος

Στον κόμβο αυτό ο δημιουργός οραματίζεται μια γλυπτική σύνθεση, που όπως εξηγεί ο ίδιος, ορίζεται από τρεις δομικούς άξονες: «Η Κλίμακα του Ιωάννη και ο τρόπος που το σπουδαίο αυτό θεολογικό έργο παρουσιάζεται στη Βυζαντινή εικονογραφία αποτελεί τον πρώτο άξονα. Η συγκεκριμένη θεματική σε μια σύγχρονη εικονογραφική πρόταση με απασχόλησε την τελευταία πενταετία, στο παρεκκλήσι της “Γέννησης” του Ορθόδοξου Καθεδρικού Ναού στα Τίρανα. Δεύτερος άξονας η σπείρα του Tatlin, μια σπουδαία και σημαντική μελέτη κατασκευής για την ανάδειξη ενός νέου καλλιτεχνικού κινήματος της παγκόσμιας τέχνης, του Κονστρουκτιβισμού στις αρχές 20ου αιώνα. Τρίτος άξονας ο θεσσαλικός κάμπος, όπως αυτός μοναδικά αποτυπώθηκε στο πολυσχιδές φωτογραφικό έργο του Τάκη Τλούπα, μία ακόμη πηγή έμπνευσης. Το αλέτρι, τα στάχυα, το αλώνι συνδέουν σχηματικά και εκφραστικά την Κλίμακα με τον τόπο και τον κόμβο».

Μνημείο για την Τρίτη Διεθνή (1919-1920), ξύλο, σίδερο και γυαλί. Γνωστό και ως Πύργος του Τάτλιν

Ρωτήσαμε τον Χρήστο Παπανικολάου πώς δούλεψε το εμβληματικό αυτό έργο. «Το βασικό υλικό που χρησιμοποίησα είναι ο σίδηρος. Σε διάφορες μορφές, ανάλογα με τα κομμάτια και τις επιφάνειες, δημιουργεί αφαιρετικές συνθέσεις, που μορφοποιούνται καθώς αναπτύσσονται στον χώρο», εξηγεί. «Πρόθεσή μου είναι να μεταβληθεί ο χαρακτήρας της γλυπτικής για χάρη της αρχιτεκτονικής. Όλη η σύνθεση έχει μια σπειροειδή κίνηση, διαμορφώνοντας συνθήκες εμβολισμού στον χώρο». Και διευκρινίζει: «Δομικό στοιχείο του έργου μια φουτουριστική σκάλα – κλίμακα, που αναπτύσσεται σπειροειδώς προς τα άνω. Μεταλλικά στηρίγματα συγκρατούν όλο αυτό το σκηνικό, στην κορυφή του οποίου υπάρχει μια φωτεινή στήλη χρώματος μπλε νέον, που συνδέει το γήινο, το στιβαρό και ακατέργαστο με το διαφανές και το Θείο».

«Κατά την άνοδο», συνεχίζει, «χέρια από μέταλλο, σχεδιασμένα με γραμμική μονοχρωμία αποδίδουν σχηματικά όλες τις φυλές της Γης. Τα χέρια αυτά, χέρια γήινα, αναζητώντας την πνευματικότητα ακολουθούν την πορεία της Κλίμακος προς τα άνω. Απεικονίζουν έτσι την προσπάθεια προσέγγισης της Κορυφής, όπως αντίστοιχα τα πρόσωπα στην εικονογραφία της Κλίμακος του Ιωάννη. Στη βάση της κατασκευής μια γιγάντια ομπρέλα, αντίστροφα στημένη, λειτουργεί ως ασπίδα απέναντι στην φθορά. Ένα αλέτρι στην αφαιρετική εκδοχή του, έρχεται ως αντιθετική φόρμα να μεταφέρει μέσω των ονομάτων που είναι γραμμένα επάνω του την Μνήμη και τη Δημιουργία. Ονόματα προσώπων από όλο τον κόσμο, σηματοδοτούν τον αγώνα για την υπέρβαση μέσα από την Α-λήθεια, δηλαδή τη μη-λήθη. Η σύνθεση αναπτύσσεται σε όλο το πεδίο του κόμβου με μεταλλικά στάχυα, μια θάλασσα κυμματούσα, που δίνει την αίσθηση ανεμοδαρμένου κάμπου. Είναι ο θεσσαλικός κάμπος, με τη Λάρισα Κόρη του ακριβή, σ’ ένα εικαστικό έργο».

Για την ύπαρξη χρώματος στο έργο, είπε: «Το χρώμα αντικαθίσταται από την υφή των υλικών. Ταυτόχρονα, δραματικός φωτισμός τη νύχτα διαμορφώνει χρωματικές συνθήκες και αναδεικνύει τις πλαστικές αξίες της φόρμας της Κλίμακος. Μία “περιπέτεια” μέσω της οποίας αναδεικνύεται η αντίστιξη του κόκκινου της φθοράς με το μπλε του Πνεύματος. Τέλος, στο γενικό οπτικό αποτέλεσμα της σύνθεσης συμβάλλουν χαμηλά θαμνοειδή φυτά, διάσπαρτα σε όλο τον κυκλικό κόμβο να μεταφέρουν τη ζωτικότητα του περιβάλλοντος και να συνδέουν το έργο με το ακατέργαστο της φύσης δίνοντάς του μια ανάσα περιβαλλοντικής ανησυχίας χωρίς επιτήδευση».

Ο Χρήστος Παπανικολάου, σπούδασε νωπογραφία στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών – με δασκάλους τον Κ. Ξυνόπουλο και Σ. Σεργιάδη – σχέδιο και ιστορία Τέχνης στην «Academia d’ Arte Di Brera» στο Μιλάνο, μελέτησε τη μνημειακή ζωγραφική του 14ου αι μ.Χ. και προσωπική του κατάθεση είναι η γραμμική φωτοσκίαση σε μονοχρωμία.

Εικαστικές του εγκαταστάσεις βρίσκονται σε πολλούς δημόσιους χώρους (Μετρό, Νοσοκομεία κλπ.), ενώ τα τελευταία δέκα χρόνια δημιουργεί στο Παρεκκλήσι της Γέννησης και στον Καθεδρικό της Αναστάσεως στα Τίρανα.

Ματίνα Μπάλτα - Το διαβάσαμε στο  analitis.gr, στις 14 Ιανουαρίου 2021

Διαβάστε ακόμα:

Η «Κλίμακα του Ιωάννη», η σπειροειδής ανέλιξη και ο θεσσαλικός κάμπος στον κεντρικό κόμβο της Ελλάδας

Πρώτη καταχώρηση: zougla.gr Παρασκευή 15 Ιανουαρίου 2021,

Συνάντηση δημάρχου Λαρισαίων με τον εικαστικό Χρ. Παπανικολάου για το έργο “Κλίμακα του Ιωάννη”

Πηγή: radiopolis.gr στις 26 Ιανουαρίου 2021

«Χωρίς λόγια»… - «η κλίμακα του Ιωάννη» τη νύχτα σε φωτογραφίες της Κατερ. Λιάπτσου  thessaliatv.gr