Ἀγαπήσεις … τόν πλησίον σου ὡς ἑαυτόν

Κυριακή 14 Νοεμβρίου 2021

Μνήμη τοῦ Ἁγίου καὶ πανευφήμου Ἀποστόλου Φιλίππου.

Ἀγαπήσεις … τὸν πλησίον σου ὡς ἑαυτόν.

ΟΓΔΟΗ ΚΥΡΙΑΚΗ ΛΟΥΚΑ

Ἐκ τοῦ κατά Λουκᾶν  Κεφ.10:25-27

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ,

Νομικός τις προσῆλθε τῷ ᾿Ιησοῦ, πειράζων αὐτὸν, καὶ λέγων·

Διδάσκαλε, τί ποιήσας ζωὴν αἰώνιον κληρονομήσω;

Ὁ δὲ εἶπε πρὸς αὐτόν·

ἐν τῷ νόμῳ τί γέγραπται; πῶς ἀναγινώσκεις;

Ὁ δὲ ἀποκριθεὶς εἶπεν·

Ἀγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου, καὶ ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς σου, καὶ ἐξ ὅλης τῆς ἰσχύος σου, καὶ ἐξ ὅλης τῆς διανοίας σου,

καὶ τὸν πλησίον σου ὡς ἑαυτόν.

Εἶπε δὲ αὐτῷ·

Ὀρθῶς ἀπεκρίθης· τοῦτο ποίει καὶ ζήσῃ.

 Ὁ δὲ θέλων δικαιοῦν ἑαυτὸν, εἶπε πρὸς τὸν ᾿Ιησοῦν·

Καί τίς ἐστί μου πλησίον;

Ὑπολαβὼν δὲ ὁ ᾿Ιησοῦς εἶπεν·

Ἄνθρωπός τις κατέβαινεν ἀπὸ ῾Ιερουσαλὴμ εἰς ῾Ιεριχώ, καὶ λησταῖς περιέπεσεν· οἳ καὶ ἐκδύσαντες αὐτὸν, καὶ πληγὰς ἐπιθέντες ἀπῆλθον, ἀφέντες ἡμιθανῆ τυγχάνοντα.

Κατὰ συγκυρίαν δὲ ἱερεύς τις κατέβαινεν ἐν τῇ ὁδῷ ἐκείνῃ, καὶ ἰδὼν αὐτὸν ἀντιπαρῆλθεν.

Ὁμοίως δὲ καὶ Λευΐτης, γενόμενος κατὰ τὸν τόπον, ἐλθὼν καὶ ἰδὼν, ἀντιπαρῆλθε.

Σαμαρείτης δέ τις ὁδεύων ἦλθε κατ᾿ αὐτόν, καὶ ἰδὼν αὐτὸν ἐσπλαγχνίσθη,

καὶ προσελθὼν κατέδησε τὰ τραύματα αὐτοῦ, ἐπιχέων ἔλαιον καὶ οἶνον, ἐπιβιβάσας δὲ αὐτὸν ἐπὶ τὸ ἴδιον κτῆνος, ἤγαγεν αὐτὸν εἰς πανδοχεῖον, καὶ ἐπεμελήθη αὐτοῦ·

καὶ ἐπὶ τὴν αὔριον ἐξελθών, ἐκβαλὼν δύο δηνάρια ἔδωκε τῷ πανδοχεῖ καὶ εἶπεν αὐτῷ·

Ἐπιμελήθητι αὐτοῦ, καὶ ὅ,τι ἂν προσδαπανήσῃς, ἐγὼ ἐν τῷ ἐπανέρχεσθαί με ἀποδώσω σοι.

Τίς οὖν τούτων τῶν τριῶν πλησίον δοκεῖ σοι γεγονέναι τοῦ ἐμπεσόντος εἰς τοὺς λῃστάς; 

Ὁ δὲ εἶπεν·

 Ὁ ποιήσας τὸ ἔλεος μετ᾿ αὐτοῦ.

Εἶπεν οὖν αὐτῷ ὁ ᾿Ιησοῦς·

Πορεύου καὶ σὺ ποίει ὁμοίως.

 

Τὸ Εὐαγγέλιον  christopherklitou.com

Η παραβολή τοῦ καλού Σαμαρείτη

Εἴπαν ὅτι ἐάν ὅλα τά Εὐαγγέλια εἴχαν χαθεί καί σώζονταν οἵ δύο παραβολές που ἀναφέρονται μόνον στό Εὐαγγέλιο του Λουκά, --τοῦ καλοῦ Σαμαρείτη καί τοῦ ἀσώτου υἱοῦ -- νά σημειώσουμε ὅτι τό κατά Λουκάν Εὐαγγέλίο εἶναι τό κατά Παῦλο Εὐαγγέλιο -- τά δύο αὐτά πολύεδρα διαμάντια, θά γινόταν φανερό ὅτι ὅ Θεός εἶναι Πατέρας μας, εἶναι Ἀγάπη, ἠ φύσις τοῦ εἶναι Ἀγάπη καί ὅτι ὅ πατέρας μας ἀπό τό ξεχείλισμα τῆς ἀγάπης τοῦ ἔγινε ἄνθρωπος καί ἧρθε νά σώσῃ τά παιδιά τοῦ καί νά ἀποδώσῃ τήν κληρονομιά πού τούς πρέπει.

Κατά τήν παραβολή ἕνας νομικός πού τήν ἐποχή ἐκείνη οἱ νομικοί εἶχαν τήν βεβαιώτητα τής ὑπεροχῆς τούς ἀπέναντι στούς φτωχούς και ἀγράμματους συμπατριώτες τους. Αὐτός λοιπόν ὁ νομικός ἀπευθύνει ἐρώτηση στόν Κύριο ‘’εκπειράζων αὐτόν καί λέγων ‘’ διδάσκαλε τί ποιήσας ζωήν αἰώνιον κληρονομήσω? Τό ἐρώτημα τού ὅμως εἶναι ἐπίκαιρο σέ ὅλους τούς αἰῶνες.

Ὁ ἄνθρωπος δέν ἐξαντλεῖται μόνο μέ τήν παρουσία του πάνω στή γῆ ἀλλά ἔχει συνέχεια. Εἴναι γιός τοῦ Θεοῦ, Αὐτός εἶναι ὁ Πατέρας μας, ὁ δημιουργός μας καί εἶναι ἀδύνατο νά δεχθοῦμε ὅτι ὁ Δημιουργός κάνει δημιουργήματα ποῦ πεθαίνουν, πού χάνονται, πού ἔχουν χρόνο λήξεως. Ὁ Χριστός κατέβηκε ἐπί τῆς γῆς γιά νά ἀνεβοῦμαι ἐμείς, πτώχευσε για νά πλουτίσουμε, μπῆκε στό χωροχρόνο γιά νά γίνουμε αἰώνιοι . Αὐτή την αἰωνιότητα πρέπει μέ ἀγωνία νά ἀναζητοῦμαι καί ὄχι νομικά.

Ὁ Ἰησοῦς παίρνει τήν εύκαιρία ἀπό τό ἐρώτημα του νομικού καί διδάσκει τήν ὡραιότατη τῶν παραβολῶν Του. Ὁ νομικός νομίζει πώς θά παγιδεύσῃ τόν Κύριο, θά τόν παρασύρῃ, νά πῃ πράγματα ποῦ θά ἧταν ἐνάντια στόν νόμο, γιά αὐτό κάνει τήν ἐρώτηση.

Ὁ Δεσπότης γνωρίζει τήν πονηρία τοῦ νομικού καί τόν ὑποχρεώνει νά δώσῃ ὁ ἵδιος τήν ἀπάντηση καί τόν ἐλέγχει ὅτι δέν τήν ἐφαρμόζει ἄν καί εἴναι ὑποχρέωση τοῦ νόμου.

Ἡ ἀπάντηση εἶναι ἡ ἀναφορά δύο βασικῶν ἐντολῶν τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης ποῦ ἀναφέρονται στήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί τοῦ πλησίον, τό γνωστό ‘’ ἄκουε Ἰσραήλ’’ .Μιά προσευχή πού ἀπήγγειλε καθημερινά ὁ Ἱουδαῖος δύο φορές τήν ἡμέρα, τό πρωί καί τό ἀπόγευμα.

Ὁ νομικός προσβεβλημένος θέλει νά δικαιωθῃ γιά τήν ὑποβολή μιας τέτοιας κοινότατης ἐρώτησης τήν ἀπάντηση τῆς ὁποίας ὅλοι γνωρίζαν ἀφοῦ εἶναι θέμα καθημερινής τούς προσευχῆς. Ἔτσι ρωτά ‘’ καί τίς ἐστί μού πλησίον’’. Τήν ἐποχή ἐκείνη ὑπήρχαν πολλές ἀπόψεις γιά τό ποιός εἵναι ὁ πλησίον.

Οἱ νομικοί θεωρούσαν ὡς πλησίον μόνο τους ὁμοίους τούς στην μόρφωση καί τήν ἀρετή.

Οἱ φαρισαίοι δέν θεωροῦσαν πλησίον τόν φτωχό καί ἀγράμματο λαό, παρά μόνον τοῦς ἀνθρώπους τῆς τάξεώς τους. Οι Ἔσσαῖοι θεωροῦσαν ἀδελφούς καί πλησίον μόνον αύτούς πού ἦταν ἐντός τῆς κοινότητός τους καί κήρυτταν τό μίσος ἐναντίον κάθε ἄλλου ἀνθρώπου.  

Ο καλός Σαμαρείτης περιποιείται τον χτυπημένο -Parable_of_the_Good_Samaritan Wynnants.  Από το ζωγράφο Jan Wijnants (1632-1684), 1670, μουσείο Hermitage, Ρωσία.

Κατά τήν διήγηση τῆς παραβολῆς κάποιος ταξίδευε ἀπό τήν Ἰερουσαλήμ πρός τήν Ἰεριχώ, στό δρόμο ἔπεσε θύμα ληστῶν οἱ ὁποῖοι ἀφοῦ τόν κακοποίησαν ἀλύπητα καί τόν ἄφησαν μισοπεθαμένο.

Κατά συγκυρία ἕνας Ἱερέας διερχόμενος ἀπό τόν ἴδιο δρόμο τόν εἶδε καί τόν προσπέρασε. Μετά ἀπό λίγο ἕνας Λευίτης πού περνοῦσε καί αὐτός ἀπό ἐκεί ἦλθε τόν εἶδε καί τόν προσπέρασε και αὐτός.

Βέβαια γεννάται τό ἐρώτημα γιατί ὁ Ἰησοῦς παρουσιάζει τούς Ἰερείς καί τούς Λευίτες τόσο ἀδιάφορους καί σχεδόν ἄσπλαχνους μπροστά σέ ἕνα καταπληγωμένο καί μισοπεθαμένο ἄνθρωπο. Ἀπό τήν διήγηση δέν δίνεται κάποια ἐξήγηση.

Μήπως φοβήθηκαν ἐνδεχομένως ὅτι μποροῦσαν καί αὐτοί νά πάθουν τά ἴδια ἀπό τούς ἐλλοχεύοντες ληστές? Μήπως ἡ ἐρημιά τοῦ χώρου δέν ἦταν ὁ κατάλληλος τόπος γιά ἔνα θρησκευτικό ἡγέτη τῶν ἑβραίων νά ἐλεήσῃ ἀφοῦ κανείς δέν θά ἔβλεπε τήν πράξη του καί νά τόν θαυμάσῃ.

Το τρίτο πρόσωπο πού ἔρχεται στή σκηνή τῆς διήγησης δέν ἦταν Ἰουδαῖος, ἀλλά ἦταν Σαμαρείτης. Φυσικά στό άκουσμα καί μόνο Σαμαρείτης οἱ ἀκροατές τού ὡς Ἐβραῖοι θα είχαν ἀγανακτήσῃ καθῶς γνωρίζουμε ὅτι ‘’δέν συγχρῶντε Ἰουδαῖοι Σαμαρεῖτες’’. Αὐτός πλησιάζει τόν μισοπεθαμένο καί δυστυχισμένο ἄνθρωπο καί μόλις τόν βλέπει τόν ‘’εὐσπλαχνίστηκε’’.

Εἶναι ἕνα ρῆμα πού χρησιμοποιοῦν οἱ Εὐαγγελιστές γιά νά περιγράψουν τά αἰσθήματα τοῦ Ἰησοῦ ἐνώπιον τῶν διαφόρων ἀσθενῶν τούς ὁποίους ἐπρόκειτο στή συνέχεια νά θεραπεύσῃ.

Ὁ Σαμαρείτης περιποιείται τά τραύματα τοῦ ἀνθρώπου ἐπί τόπου ‘’ἐπιχέων ἔλαιον καί οἶνον ‘’ Τό λάδι καί τό κρασί ἦταν ἀπαραίτητα ἐφόδια καί φάρμακα κάθε ὁδοιπόρου σέ περίπτωση τραυματισμοῦ του κατά την διάρκεια τοῦ ταξιδιοῦ του. Τό κάνει αὐτό χωρίς νά λογαριάζῃ τόν κίνδυνο πού διέτρεχε ἀπό τούς ληστές πού μπορεί νά καραδοκοῦσαν κρυμμένοι.

Βάζει τόν πληγωμένο στό ὑποζύγιό του καί τον μεταφέρει μέ πολλή προσοχή σέ ἕνα πανδοχεῖο ένῶ αὐτός πεζοπορεί. Ἐκεί προσωπικά φροντίζει τόν μισοπεθαμένο καί τήν ἐπόμενη μέρα δίνει χρήματα στόν πανδοχέα γιά νά φροντίσῃ ὅτι τό   περισσότερο χρειαστεί ὁ τραυματίας.

Ο καλός Σαμαρείτης Από το ζωγράφο Van Gogh (1853-1890), 1890.

Μετά ἀκουλουθεί το ἐρώτημα τοῦ Ἰησοῦ πρός τόν νομικό. Ποιός ἀπό αὐτούς τούς τρείς θεωρείς ἐσύ ὅτι ἔγινε πλησίον σέ αὐτόν πού ἔπεσε στούς ληστές. Ὁ Κύριος ἀλλάζει τό ἐρώτημα ρωτᾶ ποιος ἀπό τούς τρείς ἐνήργησε ως πλαισίον.

Ἐνώ ὁ νομικός ρωτούσε ποιος εἶναι ὁ πλησίον ἀπάντηση στό ἐρώτημά του δέν πῆρε, ἀναγκάστηκε ὅμως νά ὁμολογήσῃ κατόπιν τῆς ἐρωτήσεως τοῦ Ἰησοῦ ὅτι ὁ πραγματικός πλησίον εἶναι ‘’ὁ ποιήσας τό ἔλαιος μετ’ αὐτού‘’ ἀποφεύγοντας νά ἀναφέρῃ τό ὅνομα Σαμαρείτης πού ἦταν γιά τούς Ἰουδαίους βδελικτό. Ο Ἰησοῦς τοῦ κάνει καί τίς ἀποστομωτικές ὑποδείξεις.

‘’ πορεύου καί σύ ποίει ὁμοίως’’ ,’’ τούτο ποίει καί ζήσει’’.

Ὁ Κύριος ἐδῶ θέλει νά μας διδάξῃ ὅτι ὁ πλησίον πάντα εἶναι πρόσωπο πού ἔρχετε μπροστά μας. Ὅχι γιά τήν ἀνθρωπότητα γενικά καί ἀόρηστα, διότι ἡ ἀγάπη σέ συγκεκριμένο πρόσωπο ἔχει κόστος καί θυσία .

Ὅ Σαμαρείτης ἐπιμελήθηκε αύτοπροσώπως τόν δυστυχισμένο δέν τόν ἀναθέτει σέ κάποιο φιλόπτωχο σωματεῖο ή σέ μία ὁργανωμένη πρόνοια. Τόν φροντίζει σάν πρόσωπο καί συνάνθρωπο. Αὐτό ἔχει συνέπεια, ὅτι καθυστέρησε μία ή δύο ἡμέρες τό ταξίδι του, ὅτι διαθέτει τό δικό τού μεταφορικό μέσο για τόν τραυματισμένο βαδίζοντας αὐτός μέ τά πόδια ἀλλά καί ἀργά διότι γίνεται μεταφορά πολυτραυματία.

Ο καλός Σαμαρείτης. Από το ζωγράφο Rembrandt_Harmensz_van_Rijn (1606-1669), 1633

Ἀλλά καί στό πανδοχείο προσωπικά τόν περιποιεῖται τόν ἀλλάζει, τόν φροντίζει, τον καθαρίζει. Ἡ ἀγάπη πού δείχνει εἶναι ἱσχυρότερη καί τοῦ θανάτου, ὁ Σαμαρείτης ἀψιφᾶ μέ τήν ἀγάπη του τόν φόβου τοῦ θανάτου ἐξαιτίας τοὺ κινδύνου πού διατρέχει καί ὁ ἵδιος ἀπό τούς ληστές ἀλλά καί τοῦ θανάτου που μπορούσε νά συμβῃ στό δυστυχισμένο καί μισοπεθαμένο ἄνθρωπο.

Οἱ Πατέρες ὅμως δίνουν καί τήν ἀλληγορική ἐρμηνεία τῆς παραβολής. Ὁ ἄνθρωπος, ἡ ἀνθρώπινη φύση μετά τήν πτώση του Ἀδάμ κατέβαινε τά σκαλοπάτια τῆς ἐμπάθειας καί τῆς κτηνώδους ζωῆς χωρίς Θεό στον ὀπτικό τοῦ ὁρίζοντα ἔπεσε στά χέρια τῶν ληστῶν δαιμόνων.

Στά χέρια τούς ὁ ἄνθρωπος κακοπάθησε φρικτά ἀπό τα θανατηφόρα κτυπήματα τῆς ἁμαρτίας καί ἔγινε ὅλος ἔνα τραύμα. Τόν ξεγύμνωσαν ἀπό τά πάντα καί θεωρώντας σίγουρο τόν ἐπερχόμενο θάνατό του τόν ἄφησαν ἔρημο ἀπό βοήθεια καί ἀρωγή. Μέσα στήν δυστυχία του καί τήν ἀνημποριά του ὁ ἄνθρωπος θά πέθαινε. Ὁ Κύριος ἒδωσε τόν νόμο καί τους προφήτες τόν Ἱερέα καί τόν Λευίτη οἱ ὁποῖοι ἥθελαν νά βοηθήσουν τόν ἄνθρωπο ἀλλά δέν εὔχανε δύναμη σωτηρίας.

Οἱ πληγές ἥταν ἀνίατες και ἀνίκητες γιά τήν ἄνθρώπινη δύναμη. Ὁ Ἀπόστολος το διευκρινίζει λέγοντας. ‘’ Τό αἵμα τῶν ταύρων καί τράγων δεν μποροῦσε νά συγχωρέσῃ ἁμαρτίες ‘’ Ὁ σοφός Δημιουργός, ὁ Κύριος τῆς δόξης πού οἱ Ἰουδαῖοι κοροϊδευτικά τόν ἔλεγαν Σαμαρείτη ἦλθε ὁ Ἰδιος δέν    ἔστειλε οὖτε ἄγγελο οὖτε ἀρχάγγελο γιά νά σώσῃ τόν μισοπεθαμένο. Ἦλθε ὁ Ἱσχυρός καί πῆρε στά χέρια του τήν σωτηρία μας.

Πῆρε ἐπάνω τού τήν φύση μας γιά νά μήν μπορεί πλέον ὁ ἐχθρός ὁ παμπόνηρος νά τήν πειράξῃ. Μέ τό λάδι τῆς εὐσπλαχνίας του καί τό κρασί τῆς συνχωρητικότητας ἔδεσε τά τραύματά καί ζωντάνεψε τόν ἄνθρωπο. Τόν μεταφέρει μέ ἀσφάλεια στό πανδοχεῖο πού εἶναι ἡ Ἐκκλησία. Στά πανδοχεῖα πήγαιναν οἱ ἄνθρωποι μέ τά ζώα τους, στήν Ἐκκλησία ἔρχονται οἱ ἄνθρωποι μέ τά πάθη τους καί ἐκεί θεραπεύονται καί ἀποκτούν τήν υἱοθεσία.

Ἐκεί μεταλαμβάνουν τό σῶμα καί το αἵμα Του. Ἐκεί ἀπολαμβάνουν τήν εὐσπλαχνία καί τήν ἀγάπη Του. Αὐτός ἔπηξε τήν Ἐκκλησία, Αὐτός ἐπιμελεῖτε προσωπικά ὅλα τά τραύματά μας. Τά πῆρε στό σῶμα Του, τραυματίστηκε ὁ ἵδιος μέχρι θανάτου, θανάτου δέ σταυρού και παραμένει ἐπί του σταυρού μέ ἀνοικτά τά χέρια του περιμένοντας κάθε πονεμένο, τραυματισμένο, δυστυχισμένο.

ΠΡΟΣΟΧΗ διότι  ‘’ἐν τῶ ἐπανέρχεσθέ με’’ ΘΑ ΞΑΝΑΡΘΗ.

Ἀθανάσιος Κατσίκης ἀρχιτέκτων

Το διαβάσαμε στην ιστοσελίδα της Εκκλησίας Γ.Ο.Χ. Ελλάδος  ec-goc.gr

Διαβάστε και προηγούμενες αναρτήσεις μας:

Ἡ παραβολή τοῦ καλοῦ Σαμαρείτου   2020/11/14

Ο Φίλιππος και ο Ναθαναήλ

«Μόλις ο Φίλιππος συνάντησε το Ναθαναήλ, του λέει: Βρήκαμε τον Ιησού, το γιό του Ιωσήφ από τη Ναζαρέτ, Εκείνον για τον οποίο έγραψαν ο Μωυσής στο νόμο κι οι προφήτες».   2021/03/19

Δείτε σχετικά:

Φωτόδεντρο: Η παραβολή του καλού Σαμαρείτη (συλλογή εικόνων)   photodentro.edu.gr