Ομιλία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην Κοινή Σύνοδο της Γερουσίας και της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ
17 Μαΐου 2022
Κυρία Πρόεδρε,
Κυρία Αντιπρόεδρε,
Αξιότιμα μέλη του
Κογκρέσου των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής,
Κυρίες και Κύριοι,
Δεν υπάρχει μεγαλύτερη
τιμή για τον εκλεγμένο ηγέτη του λαού που δημιούργησε τη Δημοκρατία, να
απευθύνεται στους εκλεγμένους αντιπροσώπους του λαού που θεμελίωσε τη χώρα του
πάνω στο ελληνικό πρότυπο και έκτοτε προωθεί και υπερασπίζεται τις δημοκρατικές
αξίες.
Έχω πλήρη επίγνωση, καθώς
στέκομαι ενώπιόν σας σήμερα, των ισχυρών δεσμών που ενώνουν τα δύο έθνη μας.
Οι δεσμοί αυτοί είναι
λόγος να γιορτάζουμε και να νιώθουμε ευγνωμοσύνη, αλλά είναι επίσης μια
υπενθύμιση, πιστεύω, των κοινών αξιών και πεποιθήσεών μας σε μια εποχή που
αυτές δοκιμάζονται για ακόμη μια φορά.
Είναι μια υπενθύμιση της
κοινής μας πίστης στην ελευθερία έναντι της τυραννίας, στη δημοκρατία έναντι
του αυταρχισμού, στη θεμελιώδη σημασία του σεβασμού του κράτους δικαίου έναντι
του πολέμου και της αναρχίας.
Και αποτελεί ακόμα
μεγαλύτερη τιμή και μεγάλη χαρά για μένα να απευθύνομαι σε Κοινή Σύνοδο του
Κογκρέσου των ΗΠΑ υπό γυναικεία ηγεσία, υπό την Πρόεδρο Nancy Pelosi και,
φυσικά, την Αντιπρόεδρο Kamala Harris.
Διότι ήταν ένας Έλληνας,
και μάλιστα ένας Έλληνας άνδρας, ο οποίος για πρώτη φορά υποστήριξε ίσα
δικαιώματα για τις γυναίκες. Στην «Πολιτεία» ο Πλάτωνας πρότεινε οι γυναίκες να
συμμετέχουν σε όλα τα επίπεδα εξουσίας και να αναλαμβάνουν όλες τις προκλήσεις,
συμπεριλαμβανομένης της στρατιωτικής θητείας.
Κάθε κράτος που δεν
αξιοποιεί τα ταλέντα των γυναικών του, κατέστησε σαφές ο Πλάτων, σπαταλά τους
μισούς πόρους που διαθέτει. Και ως γιος, σύζυγος, αδελφός και
πατέρας ισχυρών και δημιουργικών γυναικών, δεν θα μπορούσα να συμφωνήσω
περισσότερο.
Όπως κάθε Έλληνας, έτσι
κι εγώ κάθε φορά που έρχομαι στην Ουάσιγκτον νιώθω σαν να είμαι σπίτι μου,
επειδή ό,τι βλέπω: αρχιτεκτονική, τέχνη, φράσεις και ιδέες λαξευμένες σε
μάρμαρα παντού στην πόλη, μού είναι εξαιρετικά οικεία.
Περπατώντας προς το
Μνημείο του Λίνκολν, νιώθει κανείς σαν να περπατάει στον Παρθενώνα όταν αυτός
ήταν ακόμα άθικτος, προτού οι «συλλεκτικές συνήθειες» του Λόρδου Έλγιν του
καταστρέψουν την όψη. Γιατί το Μνημείο του Λίνκολν είχε σχεδιαστεί με
βάση την αρχική μορφή του Παρθενώνα.
Οδηγώντας μπροστά από το
Ανώτατο Δικαστήριο και βλέποντας στην πύλη του, ως ρητό και αποστολή του, το
«Equal Justice Under Law», θυμόμαστε ότι πρόκειται για μία έννοια που οι
Έλληνες πρόγονοί μας πρώτοι συνέλαβαν και διατύπωσαν σε μία μόνο λέξη: Ισονομία.
Φυσικά, δεν ήταν μόνο τα
κτίρια και ο πολιτισμός της Ουάσιγκτον που επηρεάστηκαν τόσο πολύ από την
Ελλάδα, αλλά και οι βασικές επιχειρηματικές δραστηριότητες και οι δημοκρατικές
αρχές της πόλης, βασίστηκαν επίσης στην Αθήνα. Στην πραγματικότητα, για να
είμαστε απόλυτα ειλικρινείς, όλοι οφείλουμε το λειτούργημά μας στους ευγενείς
προγόνους μας.
Αλλά δεν βρίσκομαι εδώ,
ενώπιόν σας, για να ζητήσω αναγνώριση από εσάς ή επαίνους για εκείνους.
Βρίσκομαι ενώπιόν σας για
να τιμήσω ένα θαύμα που κάθε ελεύθερος άνθρωπος ενστερνίζεται και που ενώνει
Έλληνες και Αμερικανούς με έναν τρόπο μοναδικό.
Αυτό το θαύμα, η ελληνική
ιδέα που θα άλλαζε για πάντα τον κόσμο, είναι ότι η κοινωνία λειτουργεί
καλύτερα αν όλοι οι πολίτες της είναι ίσοι και έχουν το δικαίωμα να συμμετέχουν
στη διακυβέρνηση του κράτους τους. Με μία λέξη, αυτό το θαύμα είναι η
Δημοκρατία.
Είναι δύσκολο για εμάς
σήμερα να συνειδητοποιήσουμε πόσο ριζοσπαστική ήταν η ιδέα της ατομικής
ελευθερίας πριν από 25 αιώνες, όταν μια μικρή κοινότητα Ελλήνων τόλμησε να
εμπιστευθεί ίσα πολιτικά και νομικά δικαιώματα σε όλους τους πολίτες της. Οι
γυναίκες και οι σκλάβοι είχαν αποκλειστεί, παρόλα αυτά η Δημοκρατία αποτελούσε
τόσο μεγάλη εξέλιξη σε όσα ίσχυαν μέχρι τότε που παραμένει το μεγαλύτερο «άλμα
προόδου» στην ανθρώπινη ιστορία.
Καμία κοινωνία πριν από
τους Έλληνες δεν τόλμησε να πιστέψει ότι τάξη και ελευθερία ήταν έννοιες
συμβατές. Όλες οι προηγούμενες κοινωνίες ήταν μια
διαδοχή τυραννιών που βασίζονταν σε έναν ισχυρό κυβερνήτη, έναν βασιλιά, έναν
Φαραώ, έναν αυτοκράτορα, που διασφάλιζε τη λειτουργία τους.
Το δίδαγμα δεν αγνοήθηκε
από τους Ιδρυτές Πατέρες των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής που θέσπισαν το
Αμερικανικό Σύνταγμα με βάση το Αθηναϊκό πρότυπο, αλλά είχαν και τη σοφία να
εισαγάγουν θεσμικά αντίβαρα για να αποφύγουν τις υπερβολές που τελικά
υπονόμευσαν την Αθηναϊκή δημοκρατία.
Η γέννηση της Δημοκρατίας
στην αρχαία Αθήνα έφερε έκρηξη δημιουργικού πνεύματος στην Ελλάδα, από την
οποία προέκυψαν η αρχιτεκτονική, η τέχνη, το δράμα και η φιλοσοφία που έκτοτε
διαμόρφωσαν τον δυτικό πολιτισμό.
Η εγκαθίδρυση της
Δημοκρατίας στις Ηνωμένες Πολιτείες προκάλεσε τη μεγαλύτερη εξάπλωση της ανθρώπινης
ελευθερίας και της ανθρώπινης προόδου που γνώρισε ποτέ ο κόσμος.
Κυρίες και κύριοι,
Πέρυσι γιορτάσαμε στην
Ελλάδα τα 200 χρόνια από την έναρξη του Αγώνα της Ανεξαρτησίας μας. Και
σε μια παράξενη αλλά παράλληλα ενδιαφέρουσα τροπή της ιστορικής μοίρας, ήταν οι
Έλληνες εκείνοι που εμπνεύστηκαν από την ίδρυση της Αμερικανικής Δημοκρατίας,
όταν όρθωσαν το ανάστημά τους ενάντια στον δυνάστη τους και αγωνίστηκαν για την
ελευθερία τους.
Αυτό που μάς έδειξαν οι
Αμερικανοί με το παράδειγμά τους ήταν ότι μπορεί κανείς να πολεμά για την
ελευθερία του, ακόμη και όταν όλες οι πιθανότητες είναι εναντίον του και τελικά
να νικά. Είδαμε την ίδρυση της Δημοκρατίας σας ως ορόσημο για την ιστορία του
κόσμου, ως πρότυπο για τα καταπιεσμένα έθνη της Ευρώπης, ως ελπίδα για το δικό
μας μέλλον.
Από την αρχή, λοιπόν, οι
πρόγονοί μας αναζήτησαν υποστήριξη στην άλλη άκρη του Ατλαντικού. Από τη
μακρινή Πελοπόννησο, οι ηγέτες της Ελληνικής επανάστασης απηύθυναν την Άνοιξη
του 1821 έκκληση προς τον αμερικανικό λαό, προς τους «φίλους,
συμπολίτας και αδελφούς».
Μίλησαν για την «δικαίαν
συμπάθειαν» που ένιωθαν οι Έλληνες για τους Αμερικανούς, τη δίψα για ελευθερία
που και οι δύο είχαν αντλήσει από τους αρχαίους. «Μιμούμενοι εσάς», έγραψαν,
«μιμούμαστε τους προγόνους μας και θέλουμε να αποδειχθούμε αντάξιοί τους, καθώς
προσπαθούμε να σάς μοιάσουμε».
Signing of the United States Constitution with George Washington, Benjamin Franklin, and Alexander Hamilton (left to right in the foreground), painting Howard Chandler Christy.
Οι «Ιδρυτές Πατέρες» της
Δημοκρατίας σας συγκινήθηκαν και εντυπωσιάστηκαν. «Το φως και η ελευθερία
κερδίζουν σταθερά έδαφος», έγραψε ο Thomas Jefferson όταν πληροφορήθηκε τα νέα
από την Ελλάδα. «Οι φλόγες που άναψαν την 4η Ιουλίου 1776 έχουν πλέον
διασπαρεί σε τόσο μεγάλο μέρος του κόσμου που είναι αδύνατο να τις σβήσουν οι
αδύναμες μηχανές του δεσποτισμού».
Η Εθνική Συνέλευση στην Επίδαυρο Ludwig Michael von Schwanthaler, 1836, τοιχογραφία, Ανατολικός Τοίχος, Αίθουσα Ελευθερίου Βενιζέλου Μέγαρο της Βουλής των Ελλήνων
Ακριβώς 200 χρόνια πριν,
το 1822, επαναστατημένοι Έλληνες συγκεντρώθηκαν στην Επίδαυρο, συζήτησαν και
συνέταξαν το πρώτο μας Σύνταγμα. Και με αυτό το κείμενο
εισήγαγαν στα νεοαπελευθερωμένα ελληνικά εδάφη τη νέα γλώσσα των δικαιωμάτων.
Πάνω απ’ όλα το δικαίωμα ενός έθνους να σπάει τα δεσμά της τυραννίας
προκειμένου να ζήσει σε κράτος δικαίου. Όπως το διατύπωνε η Διακήρυξη της
Ανεξαρτησίας μας:
«Έχουμε εμείς, τάχα, κάτι
λιγότερο από άλλα έθνη, ώστε να στερούμαστε αυτά τα δικαιώματα, ή μήπως είμαστε
κατώτερα και ανήθικα όντα που πρέπει να θεωρούμαστε ανάξιοι τέτοιων δικαιωμάτων
με αποτέλεσμα, καταδικασμένοι σε αιώνια δουλεία, να σερνόμαστε σαν κτήνη και
υποζύγια, ενός παράλογου και βάρβαρου τυράννου. Δικαιώματα τα οποία
ουδέποτε πάψαμε στην Ελλάδα να υπερασπιζόμαστε με τα όπλα, όταν οι καιροί και
οι περιστάσεις το απαιτούσαν».
Μια συγκλονιστική
πραγματικότητα: Αντικαταστήστε τη λέξη Ελλάδα με τη λέξη Ουκρανία και οι
ομοιότητες με τον σημερινό ταραχώδη κόσμο είναι εφιαλτικές.
Δύο χρόνια αργότερα, σε
μια μικρή πόλη της Δυτικής Ελλάδας που ονομάζεται Μεσολόγγι, αυτές οι
λέξεις δημοσιεύθηκαν μαζί με μια μετάφραση του Αμερικανικού Συντάγματος. Αυτό
το βιβλίο, ένα από τα πρώτα που τυπώθηκαν ποτέ σε ελληνικό έδαφος, μαρτυρά την
τεράστια αξία που εμείς οι Έλληνες αποδώσαμε από την αρχή στο δικό μας μέλλον
ως μία φιλελεύθερη και συνταγματική Πολιτεία.
Το γεγονός ότι αυτό το
μικρό βιβλίο εκδόθηκε στο αποκορύφωμα του πολέμου ήταν αξιοσημείωτο. Το ότι
τυπώθηκε στο Μεσολόγγι ήταν απλά απίστευτο.
Όπως στη Μαριούπολη
σήμερα έτσι και τότε, οι αριθμητικά λιγότεροι και αποστεωμένοι από την πείνα
υπερασπιστές του Μεσολογγίου, απέκρουαν ένα μετά το άλλο τα κύματα των εχθρικών
επιθέσεων πριν από την τελική, απέλπιδα Έξοδό τους. Μια πράξη εξαιρετικής
τόλμης. Αλλά μια πράξη που τελικά θα κόστιζε εκατοντάδες ζωές, μεταξύ των
οποίων πολλών γυναικών και παιδιών.
 |
| Η έξοδος του Μεσολογγίου - Θεόδωρος Βρυζάκης 1855, λάδι σε μουσαμά - Αθήνα, Εθνική Πινακοθήκη |
Όταν βλέπουμε να
υφίστανται τα ίδια δεινά οι λίγοι υπερασπιστές της Μαριούπολης, μιας πόλης με
ελληνικό όνομα και βαθιές ελληνικές ρίζες, θυμόμαστε το Μεσολόγγι και το τίμημα
του δικού μας αγώνα.
Ακόμα και σήμερα δεν
έχουμε ξεχάσει τους Αμερικανούς εθελοντές που ταξίδεψαν για να πολεμήσουν στο
πλευρό μας. Μερικοί από αυτούς έδωσαν τη ζωή τους για την ελευθερία μας.
Τιμούμε τα ονόματά τους και συνεχίζουμε να φροντίζουμε τα μνήματά τους.
Και ούτε έχουμε ξεχάσει
άλλους συμπατριώτες σας που οργάνωσαν μια από τις πρώτες στην ιστορία δημόσιες
ανθρωπιστικές προσπάθειες, στέλνοντας βοήθεια στην Ελλάδα.
Προσωπικότητες κύρους
όπως ο Samuel Gridley Howe προσέφεραν φροντίδα σε γυναίκες και παιδιά
που είχαν μείνει άστεγα και άπορα και ίδρυσαν νοσοκομεία, σχολεία και ορφανοτροφεία
που μας στήριξαν στα δύσκολα χρόνια που ακολούθησαν.
Το πρώτο σχολείο θηλέων
στην Ελλάδα ιδρύθηκε στην Αθήνα το 1831, από έναν Αμερικανό πάστορα, τον John
Hill. Η Σχολή Hill συνεχίζει και σήμερα να διδάσκει ελληνόπουλα στο
ιστορικό κέντρο των Αθηνών.
Αυτό το μεγάλο «τόξο» της
αμερικανικής φιλανθρωπίας συνεχίστηκε κατά τη διάρκεια του δέκατου ένατου αιώνα
και εξαπλώθηκε σε όλη την Εγγύς και Μέση Ανατολή. Και στους δύσκολους καιρούς
στις δεκαετίες που ακολούθησαν, ιδίως δε πριν από έναν αιώνα, όταν εκατοντάδες
χιλιάδες πρόσφυγες έφθασαν μαζικά στην Ελλάδα από τη Μικρά Ασία αμέσως μετά τον
καταστροφικό Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, τα αμερικανικά ιδρύματα ήταν εκεί για να
προσφέρουν βοήθεια και αρωγή.
Και, φυσικά, ήταν το
Σχέδιο Marshal που βοήθησε τη χώρα μου να ξαναχτίσει τις υποδομές της μετά
τον καταστροφικό B’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τον εμφύλιο που ακολούθησε.
Και με τον δικό της
τρόπο, η Ελλάδα ανταπέδωσε. Ανάμεσα στα ορφανά ελληνόπουλα που διέσχισαν τον
Ατλαντικό και βρέθηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες για να σωθούν από τις μάχες μετά
το 1821, ήταν και ένα μελλοντικό μέλος του Κογκρέσου και ένας διοικητής στο
αμερικανικό ναυτικό.
Ελληνόπουλα που γλίτωσαν
από τον πόλεμο έγιναν Αμερικανοί εκπαιδευτικοί και συγγραφείς. Πολλοί από
αυτούς ήταν αφοσιωμένοι υπέρμαχοι της κατάργησης της δουλείας. Διότι η
εξάλειψη της δουλείας ήταν ένας σκοπός, η επιτακτική ανάγκη του οποίου μιλούσε
στη καρδιά ανδρών και γυναικών που κάποτε ήταν υπόδουλοι.
Κατά τους τελευταίους δύο
αιώνες, οι δύο χώρες μας στάθηκαν πάντα στη σωστή πλευρά της Ιστορίας.
Πολεμήσαμε δίπλα-δίπλα σε παγκόσμιους πολέμους για να υπερασπιστούμε την
ελευθερία και τη δημοκρατία.
Οι Δημοκρατίες μας πάλεψαν
και με εσωτερικούς δαίμονες. Υπομείναμε τα φρικτά δεινά των εμφυλίων πολέμων
και την απόγνωση των οικονομικών κρίσεων. Αλλά βγήκαμε ισχυρότεροι και
πιο αποφασισμένοι να υπερασπιστούμε τις αξίες για τις οποίες οι πρόγονοί μας
έδωσαν τη ζωή τους.
Αξιότιμα μέλη του
Κογκρέσου,
Ξεκίνησα σήμερα λέγοντας
ότι αυτή η επέτειος 200 χρόνων είναι κάτι περισσότερο από μια στιγμή εορτασμού.
Είναι επίσης μια υπενθύμιση των αξιών που μας ενώνουν και των καθηκόντων που
εξακολουθούμε να επωμιζόμαστε.
Ο κόσμος έχει αλλάξει
πολύ τους τελευταίους μήνες. Αλλά τα προειδοποιητικά σημάδια υπήρχαν εδώ και
δεκαετίες.
Μετά το τέλος του Ψυχρού
Πολέμου πιστέψαμε αφελώς ότι η Ευρώπη, η οποία είχε οδηγήσει δύο φορές τον
κόσμο σε παγκόσμιες συγκρούσεις, είχε τελικά βρει το δρόμο προς την ειρήνη.
Πιστεύαμε ότι η διεθνής
συνεργασία και η κοινή αφοσίωση στο κράτος δικαίου υπερισχύουν πλέον των όπλων
και των στρατών.
Πιστεύαμε ότι η εμβάθυνση
της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενός μοναδικού πειράματος που σχεδιάστηκε για να φέρει
ακόμα πιο κοντά τις χώρες μας, θα καθιστούσε αδιανόητο τον πόλεμο στη «Σκοτεινή
Ήπειρο».
Πιστεύαμε ότι δεδομένων
των τραγικών και οδυνηρών εμπειριών του εικοστού αιώνα, κανένας λαός δεν θα
τολμούσε να αναιρέσει το δικαίωμα ύπαρξης ενός άλλου λαού ή να αλλάξει τα
σύνορά του δια της βίας.
Αφελώς αγνοήσαμε τα
προειδοποιητικά σημάδια που αναβόσβηναν με κόκκινο. Και σχεδόν αγνοήσαμε ακόμη
και τις ενέργειες της Ρωσίας στη Συρία και την προσάρτηση της Κριμαίας.
Τώρα ξέρουμε ότι κάναμε
λάθος.
Σήμερα, όπως όλοι σας,
εμείς οι Έλληνες κοιτάμε τι συμβαίνει μόλις πεντακόσια μίλια βόρειά μας και
είμαστε συγκλονισμένοι.
Κοιτάμε το Κίεβο και την
Οδησσό, την πόλη όπου για πρώτη φορά συνελήφθη η ιδέα της Επανάστασής μας, και
αντικρίζουμε την τραγωδία που εκτυλίσσεται στην ανατολική Ουκρανία.
Κοιτάζουμε τη Μαριούπολη,
μια ελληνική πόλη που ιδρύθηκε από την Μεγάλη Αικατερίνη το 1778 για να
επανεγκατασταθούν εκεί οι Έλληνες από την Κριμαία που διέφυγαν από τον
Οθωμανικό ζυγό, και αυτό που βλέπουμε, για άλλη μια φορά, είναι έναν λαό
που είναι αντιμέτωπος με την ανάγκη να αγωνιστεί για να υπερασπιστεί τον εαυτό
του και να εξασφαλίσει το μέλλον του.
Επιτρέψτε μου να είμαι
σαφής: δεν έχουμε εχθρική διάθεση απέναντι στον ρωσικό λαό, με τον οποίο μας
συνδέουν στενά η πίστη και η ιστορία. Αλλά δεν μπορούμε να είμαστε αδιάφοροι
απέναντι σε έναν αγώνα που μας θυμίζει τόσο πολύ τους δικούς μας αγώνες.
Ξέρουμε και εμείς τι
σημαίνει να αναγκάζεται κάποιος να αντιμετωπίσει μια εισβολή και να
υπερασπίζεται τα πιστεύω του. Να πρέπει να καταφεύγουμε στα όπλα για να
προστατεύσουμε την ελευθερία μας.
Γνωρίζουμε και εμείς τον
ηρωισμό του πιο αδύναμου, για τον οποίο η πρώτη νίκη είναι να μην συνθηκολογεί
μπροστά στις συντριπτικές πιθανότητες να ηττηθεί. Να αντιστέκεται και να μην
περιμένει απλά προσευχόμενος ότι άλλοι θα έρθουν να βοηθήσουν.
Και καταλαβαίνουμε επίσης
τη σημασία των φίλων και τη δύναμη των συμμάχων, στην υπεράσπιση των κοινών μας
αξιών.
Χωρίς συμμάχους οι
Έλληνες δεν θα ήταν σε θέση, παρά τον ηρωισμό τους, να κερδίσουν την
ανεξαρτησία τους. Και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο αναγνωρίζουμε τη
σημασία που έχει σήμερα να παίρνουμε καθαρή θέση..
Και πήραμε θέση.
Κατηγορηματικά. Στεκόμαστε στο πλευρό της Ουκρανίας απέναντι στην
επιθετικότητα του Putin. Στείλαμε ανθρωπιστική βοήθεια. Στηρίξαμε τους
Ουκρανούς με όπλα για να τους βοηθήσουμε να υπερασπιστούν την πατρίδα τους. Και
καλωσορίσαμε, με ανοιχτές αγκάλες, πρόσφυγες που εγκατέλειψαν την πατρίδα τους
αναζητώντας ασφάλεια για τους ίδιους και τις οικογένειές τους.
Ο κ. Putin προσπαθεί να
δημιουργήσει έναν κόσμο στον οποίο μόνο το ισχυρό κράτος μπορεί να ασκεί
εξουσία, όχι το μικρό. Έναν κόσμο στον οποίο οι
εδαφικές αξιώσεις εκφράζονται με βάση ιστορικές φαντασιώσεις και επιβάλλονται
με επιθετικότητα, αντί να διευθετούνται με ειρηνευτικές συνθήκες. Έναν
κόσμο στον οποίο οι στρατοί και όχι οι διπλωμάτες διευθετούν τις διαφορές.
Δεν θα τα καταφέρει.
Δεν πρέπει να τα καταφέρει. Δεν πρέπει να τα καταφέρει όχι μόνο για χάρη της
Ουκρανίας, αλλά και για να σταλεί ένα μήνυμα σε όλους τους αυταρχικούς ηγέτες
ότι ο ιστορικός αναθεωρητισμός και οι ανοιχτές επιθετικές ενέργειες που
παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο δεν θα γίνουν ανεκτές από την παγκόσμια κοινότητα
των δημοκρατικών κρατών. Η γλώσσα της εχθρότητας, του αναθεωρητισμού και της
αυτοκρατορικής νοσταλγίας δεν θα επικρατήσει.
Και μιλώντας για
απροκάλυπτες επιθετικές ενέργειες, σας ζητώ, αγαπητά μέλη του Κογκρέσου, να μην
ξεχάσετε μια ανοιχτή πληγή που προκαλεί ατέλειωτο πόνο στον Ελληνισμό εδώ και
48 χρόνια. Αναφέρομαι στην εισβολή που είχε ως συνέπεια τη διαίρεση της
Κύπρου. Το ζήτημα αυτό πρέπει να επιλυθεί σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και
σύμφωνα με τις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.
Και όπως είπα χθες στον Πρόεδρο Biden, ουδείς μπορεί ή θα αποδεχθεί «λύση» δύο
κρατών στην Κύπρο.
Το ίδιο ισχύει για όλες
τις άλλες περιφερειακές διαφορές. Η Ελλάδα είναι μια Δημοκρατία που επιδιώκει
την ειρήνη και που πάντα τείνει χείρα φιλίας στους γείτονές της. Είμαστε πάντα
ανοιχτοί στον διάλογο. Αλλά υπάρχει μόνο ένα πλαίσιο στο οποίο μπορούμε να
βασιστούμε για να επιλύσουμε τις διαφορές μας: το διεθνές δίκαιο και οι
εθιμικές αρχές των σχέσεων καλής γειτονίας.
Θέλω να είμαι απολύτως
σαφής. Δεν θα δεχτούμε επιθετικές ενέργειες που παραβιάζουν την κυριαρχία μας
και τα εδαφικά μας δικαιώματα. Αυτές περιλαμβάνουν υπερπτήσεις πάνω από
ελληνικά νησιά, οι οποίες πρέπει να σταματήσουν αμέσως.
Παρακαλώ σημειώστε επίσης
το εξής: το τελευταίο πράγμα που χρειάζεται το ΝΑΤΟ σε μια εποχή που εστιάζουμε
στο να βοηθήσουμε την Ουκρανία να νικήσει την επιθετικότητα της Ρωσίας είναι μια
ακόμη πηγή αστάθειας στη νοτιοανατολική πτέρυγα της Συμμαχίας. Και σας ζητώ
να το έχετε αυτό υπόψη σας, όταν λαμβάνετε αποφάσεις για προμήθειες αμυντικού
υλικού που αφορούν την Ανατολική Μεσόγειο.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες της
Αμερικής έχουν, πιστεύω, ζωτικά συμφέροντα σε αυτό το τμήμα του κόσμου.
Είναι πολύ σημαντικό να παραμείνετε προσηλωμένοι και να συνεργαστείτε με
εταίρους με τους οποίους μοιράζεστε όχι μόνο κοινές στρατηγικές προτεραιότητες,
αλλά και κοινές αξίες και κοινή ιστορία.
Κυρίες και κύριοι,
Την περασμένη Πέμπτη το
Ελληνικό Κοινοβούλιο κύρωσε τη νέα Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας
μεταξύ των δύο χωρών μας. Ενώ προηγουμένως ανανεωνόταν ετησίως με πράξη του
Κοινοβουλίου, πλέον έχει πενταετή διάρκεια, μετά την οποία ανανεώνεται
αυτόματα, εκτός εάν ένα από τα δύο μέρη επιλέξει το αντίθετο.
Αυτή η Συμφωνία είναι μια
ισχυρή απόδειξη της στέρεας στρατηγικής εταιρικής μας σχέσης και της δέσμευσής
μας να διατηρήσουμε την ειρήνη και να προαγάγουμε την ευημερία στην Ανατολική
Μεσόγειο.
Πουθενά δεν είναι αυτό
πιο έκδηλο από ό,τι στον Κόλπο της Σούδας, που γνωρίζω ότι πολλοί από
εσάς έχετε επισκεφθεί. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ναυτική βάση στην Ανατολική
Μεσόγειο και το μοναδικό λιμάνι που μπορεί να δεχθεί αεροπλανοφόρα.
Αλλά αυτό είναι επίσης
εμφανές και στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, στη Βορειοανατολική Ελλάδα,
το οποίο γίνεται γρήγορα ενεργειακός κόμβος για ολόκληρη την περιοχή. Καθώς
επιδιώκουμε να αποκτήσουμε γρήγορα εναλλακτικές πηγές από το ρωσικό φυσικό
αέριο, η επένδυση στις απαραίτητες υποδομές που θα καταστήσουν δυνατή την
εισαγωγή μεγάλων ποσοτήτων υγροποιημένου φυσικού αερίου αποκτά καίρια σημασία.
Όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για τους γείτονές μας στα Βαλκάνια.
Θα πρέπει να πω στους
συναδέλφους μου, ότι τόσο χειροκρότημα δεν παίρνω ούτε στην Ελληνική Βουλή.
Και θα διασυνδέσουμε τα
ελληνικά δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας με την Κύπρο, το Ισραήλ και την Αίγυπτο,
προκειμένου να μεταφέρουμε φθηνή ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές από τη
Μέση Ανατολή και την Αφρική στο ευρωπαϊκό σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας.
Ωστόσο, η εξαιρετική
εταιρική σχέση των δύο χωρών μας δεν περιορίζεται μόνο στην ασφάλεια και την
ενέργεια. Η Pfizer έχει δημιουργήσει ένα κέντρο ανάλυσης δεδομένων στη
Θεσσαλονίκη. Η Microsoft κατασκευάζει υπερσύγχρονα κέντρα δεδομένων στα
προάστια της Αθήνας. Η JP Morgan έχει επενδύσει σε μία από τις ελληνικές
κορυφαίες εταιρείες χρηματοοικονομικής τεχνολογίας (Fintech).
Αυτό που βλέπουν οι
αμερικανικές εταιρείες στην Ελλάδα δεν είναι μόνο μια χώρα προικισμένη με
το προνόμιο της γεωγραφικής θέσης, και ευλογημένη με φυσική ομορφιά που την
καθιστά μαγνήτη για επισκέπτες από όλο τον κόσμο. Βλέπουν επίσης μια δυναμική
οικονομία που έχει ξεπεράσει τις δυσκολίες και τις παθογένειες του παρελθόντος
και στηρίζει την επιχειρηματικότητα και τις ιδιωτικές επενδύσεις.
Και ένα εργατικό δυναμικό
νέων, ταλαντούχων, μορφωμένων Ελλήνων που, μετά από μια δεκαετία κρίσης,
επιλέγουν να παραμείνουν στην πατρίδα τους αντί να μεταναστεύουν. Ή εκείνοι που
έφυγαν από τη χώρα, αλλά επέλεξαν τώρα να επιστρέψουν στην Ελλάδα. Είμαι
πεπεισμένος ότι αυτοί θα είναι οι πρωταγωνιστές του λαμπρού μέλλοντος της
Ελλάδας.
Αξιότιμα μέλη του
Κογκρέσου,
Μίλησα για τα κοινά
μονοπάτια που έχουν χαράξει οι δύο μεγάλες Δημοκρατίες μας τους τελευταίους δύο
αιώνες. Έχουμε κάθε λόγο σήμερα να εορτάζουμε τα επιτεύγματά μας. Αλλά θα ήταν
ανόητο να εφησυχάζουμε.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες της
Αμερικής έχουν να διαδραματίσουν έναν καίριο ρόλο σήμερα στον ακόμη πιο
περίπλοκο κόσμο μας. Από την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής έως την
αντίσταση σε αυταρχικά καθεστώτα, από την καταπολέμηση των fake news και της
παραπληροφόρησης έως την προετοιμασία για την επόμενη πανδημία, ο κόσμος
προσβλέπει στην ηγεσία της ισχυρότερης και πιο ευημερούσας Δημοκρατίας. Με απλά
λόγια, δεν έχετε την πολυτέλεια να μείνετε στην άκρη.
Η πολυμέρεια στις
διεθνείς σχέσεις, κατά την άποψή μου, δεν είναι επιλογή, αλλά αναγκαιότητα. Όχι
μόνο για μια πιο σταθερή παγκόσμια τάξη αλλά και για το δικό σας συμφέρον.
Αλλά πρέπει επίσης να
βάλουμε σε τάξη τα του οίκου μας. Προσωπικά, ανησυχώ περισσότερο για τους
εσωτερικούς κατακερματισμούς των δημοκρατιών μας από ό,τι φοβάμαι την απειλή
αλαζονικών τυράννων.
Θυμόμαστε συχνά τα λόγια
του Προέδρου Ronald Reagan: «Η ελευθερία δεν απέχει ποτέ περισσότερο από μια
γενιά από την εξαφάνιση».
Αλλά ας μην ξεχνάμε ότι ο
Abraham Lincoln αναφέρθηκε στην «ημιτελή φύση της δημοκρατίας».
Και πράγματι είναι ημιτελής.
Οι δημοκρατίες μας
απειλούνται από τις «Σειρήνες» των λαϊκιστών που προσφέρουν εύκολες λύσεις σε
περίπλοκα προβλήματα. Οι φωνές τους ακούγονται, κυρίως επειδή
η ανισότητα των εισοδημάτων έχει αυξηθεί στις κοινωνίες μας και πολλοί,
δικαιολογημένα, αισθάνονται ότι έχουν μείνει πίσω. Στην Ελλάδα μιλάμε εκ
πείρας. Πληρώσαμε βαρύ τίμημα επειδή ακούσαμε αυτές τις φωνές.
Παντού στον κόσμο, στις
ΗΠΑ, στην Ελλάδα, στην Ευρώπη, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πολώνουν τον
δημόσιο διάλογο και μετατρέπουν τη δημόσια σφαίρα σε μια σύγχρονη εκδοχή του
Πύργου της Βαβέλ, όπου μιλάμε διαφορετικές γλώσσες και ακούμε μόνο εκείνους
που μοιράζονται τις ίδιες απόψεις με εμάς.
Υπάρχουν τρεις ισχυρές
δυνάμεις που συλλογικά συνδέουν τις επιτυχημένες δημοκρατίες: το κοινωνικό
κεφάλαιο, και με αυτό εννοώ εκτεταμένα κοινωνικά δίκτυα, με υψηλά επίπεδα
εμπιστοσύνης, που τόσο θαύμαζε ο Alexis de Tocqueville.
Οι ισχυροί θεσμοί. Και κοινές αφηγήσεις που σφυρηλατούν μια ενοποιημένη
εθνική ταυτότητα. Και οι τρεις αυτές δυνάμεις σήμερα διαβρώνονται.
Και την ίδια στιγμή,
αυταρχικά καθεστώτα αμφισβητούν την ικανότητά μας να προσφέρουμε ευημερία σε
όλους τους πολίτες μας. Προσφέρουν στο λαό τους μια «φαουστιανή» συμφωνία: να
ανταλλάξουν την πολιτική ελευθερία και τα ατομικά δικαιώματα με υψηλά επίπεδα
ανάπτυξης και ατομικής οικονομικής ευημερίας. Πολλοί είναι πρόθυμοι να το
αποδεχτούν.
Αυτές είναι μερικές από
τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε σήμερα. Για τον λόγο αυτό, το να
καταστήσουμε τις Δημοκρατίες μας πιο ανθεκτικές αποτελεί μία πολύ σημαντική
προτεραιότητα για τη γενιά μας.
Εύχομαι να είχα τις
απαντήσεις σε αυτά τα περίπλοκα ερωτήματα. Αλλά ξέρω από που πρέπει να
ξεκινήσω. Πρέπει να ενισχύσουμε τους δημοκρατικούς μας θεσμούς για να
αντιμετωπίσουμε τις βαθύτερες αιτίες του θυμού και της δυσπιστίας των πολιτών
μας. Πρέπει να αντιμετωπίσουμε τις εισοδηματικές ανισότητες χωρίς να χάσουμε
τον δυναμισμό των ανοικτών οικονομιών μας.
Πρέπει να μεταρρυθμίσουμε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έτσι ώστε να καταστούν, κοινωνικά, λιγότερο διαβρωτικά. Και πρέπει να εκπαιδεύσουμε τους νέους μας να εκμεταλλευτούν τις ευκαιρίες που προσφέρει η συμμετοχή στις δημοκρατικές διαδικασίες σε αυτή τη νέα εποχή
Και ίσως μια αναδρομή στο
κοινό ιστορικό παρελθόν μας θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμη. Ο James Madison ήξερε
ότι οι Δημοκρατίες μπορούν να απειληθούν από την «αναταραχή και την αδυναμία
που προκαλούν τα ανεξέλεγκτα πάθη».
Γι’ αυτό, το ζήτημα είναι
πώς δεν θα επηρεάζεται η λήψη των αποφάσεων από τα έντονα συναισθήματα της
στιγμής, ενώ οι δημοκρατικοί ηγέτες καλούνται να λογοδοτούν στις εκλογές. Αυτή
ήταν μια από τις μεγάλες έγνοιες του.
Ο Madison είχε εμπνευστεί
ξεκάθαρα από τον Περικλή, ο οποίος γνώριζε ότι η Δημοκρατία είχε μια
σκοτεινή πλευρά που, αν αφεθεί ανεξέλεγκτη, μπορεί να οδηγήσει στην πτώση της.
Έλεγε ο Περικλής, όπως το μετέφερε ο Θουκυδίδης, για την Αρχαία Αθήνα: Είμαστε
μια ελεύθερη δημοκρατία αλλά υπακούμε στους νόμους μας, κυρίως σε εκείνους που
προστατεύουν τους αδύναμους. Αλλά και τους άγραφους νόμους των οποίων η
παραβίαση προκαλεί ντροπή.
Κάθε φορά που ατενίζουμε
με θαυμασμό τη ζωφόρο του Παρθενώνα, η μισή από την οποία δυστυχώς εξακολουθεί
να βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο και όχι στο Μουσείο της Ακρόπολης όπου
ανήκει, ανακαλούμε στη μνήμη μας τη δόξα μιας ευημερούσας Δημοκρατίας. Τριάντα
χρόνια μετά την οικοδόμηση του Παρθενώνα, η Δημοκρατία στην Αθήνα δεν υπήρχε
πια.
Ο επανασχεδιασμός της δημοκρατίας έτσι ώστε να ανταποκρίνεται στις προκλήσεις του 21ου αιώνα μπορεί να ακούγεται δύσκολη υπόθεση. Αλλά αυτή είναι η αποστολή της γενιάς μας και είμαι βέβαιος ότι θα την φέρουμε εις πέρας.
Αξιότιμα μέλη του
Κογκρέσου,
Επιτρέψτε μου να
ολοκληρώσω την ομιλία μου κάνοντας μία ειδική αναφορά σε ένα ακλόνητο δεσμό που
θα συνδέει πάντα τις χώρες μας: την Ελληνοαμερικανική κοινότητα.
Είναι μια ιδιαίτερη
στιγμή, να βλέπω τόσα πολλά μέλη της ανάμεσά σας.
Τα τελευταία 120 χρόνια
καλωσορίσατε θερμά, ενθαρρύνατε και υποστηρίξατε τα κύματα των μεταναστών που
ήρθαν στη χώρα σας, αναζητώντας μια καλύτερη ζωή. Για να μην αναφέρω τους
φοιτητές, όπως κι εγώ, που πέρασα επτά χρόνια σπουδάζοντας σε αμερικανικά
πανεπιστήμια.
Αυτοί που ταξίδεψαν σε
αυτή τη χώρα δεν ήταν φιλόσοφοι και ποιητές σαν τους ευγενείς προγόνους τους.
Ως επί το πλείστον, ήταν απλοί εργάτες, και έπιασαν πρόθυμα οποιαδήποτε δουλειά
μπόρεσαν να βρουν.
Αλλά ανεξάρτητα από το
μορφωτικό τους επίπεδο ή το πόσο ταπεινή ήταν η δουλειά τους, οι Έλληνες
συνήθως επέδειξαν μεγάλη αποφασιστικότητα και άρπαξαν κάθε ευκαιρία για να
προκόψουν και να μορφώσουν τα παιδιά τους.
Προσέφεραν στα παιδιά
τους ένα λαμπρότερο μέλλον, εκπληρώνοντας το ιερό καθήκον ότι κάθε γενιά πρέπει
να έχει τη δυνατότητα να ζει μια καλύτερη ζωή από την προηγούμενη. Βίωσαν το «Αμερικανικό
όνειρο», αλλά ποτέ δεν ξέχασαν την καταγωγή τους.
Σήμερα οι Έλληνες που
ζουν στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και τα τρία εκατομμύρια Αμερικανοί
που νιώθουν τους εαυτούς τους Έλληνες, βρίσκονται μεταξύ των πλέον καταξιωμένων
ηγετικών φυσιογνωμιών στις τέχνες, την επιστήμη, την εκπαίδευση, την ιατρική,
το δικαστικό σώμα και, φυσικά, την πολιτική.
Σύγχρονοι οραματιστές
όπως ο Νίκολας Νεγκροπόντε και ο Άλμπερτ Μπουρλά. Ο Τζον Κασσαβέτης και ο Ελία
Καζάν. Ο Τζέφρι Ευγενίδης και ο Τζορτζ Πελεκάνος. Ο Αλεξάντερ Πέιν και ο Τομ
Χανκς. Και φυσικά, ο Γιάννης Αντετοκούνμπο.
Έξι από αυτούς βρίσκονται
σε αυτό το Κογκρέσο και ένας από αυτούς, ο φίλος μου Μάικ Δουκάκης, ήταν
υποψήφιος για Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής.
Πιστεύω ότι ένας από τους
λόγους που οι Έλληνες ενσωματώθηκαν στην Αμερική με τόση άνεση, είναι το
γεγονός ότι οι αξίες της Αμερικής είναι ελληνικές αξίες. Μία από τις αρετές που
έχουν περισσότερο ψηλά οι Έλληνες ονομάζεται «Σωφροσύνη», μια λέξη που
αποδίδεται καλύτερα ως αυτοέλεγχος, εγκράτεια και αρμονία.
Οι αρχαίοι Έλληνες
θεωρούσαν την αλαζονεία και την υπερβολή ως τις μεγαλύτερες απειλές για τη
Δημοκρατία. «Για τον άνθρωπο», έγραψε ο Αριστοτέλης, η ζωή
που συμβαδίζει με την λογική είναι καλύτερη και πιο ευχάριστη, αφού ο άνθρωπος
είναι πάνω από όλα λογική».
Αυτή η λογική μου
υπαγορεύει ότι Έλληνες και Αμερικανοί έχουμε πολύ περισσότερα να συνεισφέρουμε
ως θεματοφύλακες της Δημοκρατίας. Η Δημοκρατία, η κατά Λίνκολν «κυβέρνηση
του λαού, από το λαό, για τον λαό», θα ακμάσει ξανά.
Σας μεταφέρω εδώ σήμερα
τη δέσμευση του ελληνικού λαού ότι στεκόμαστε μαζί, με τον λαό των Ηνωμένων
Πολιτειών της Αμερικής, όποτε και όπου είναι απαραίτητο, για να διασφαλίσουμε
ότι η ελπίδα που κληροδότησαν οι πρόγονοί μας στον κόσμο πριν από 25 αιώνες θα
αντέξει στον χρόνο, και ότι το όνειρο της ελευθερίας για κάθε άνθρωπο σε αυτόν
τον πλανήτη δεν θα πεθάνει ποτέ.
Ζήτω η φιλία της Ελλάδας
και των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής!
Σας ευχαριστώ πολύ!
Από την επίσημη ιστοσελίδα του Πρωθυπουργού: primeminister.gr
Δείτε την ομιλία στο: Το επίσημο κανάλι του Πρωθυπουργού της Ελληνικής Δημοκρατίας στο youtube.com
Ομιλία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη σε Κοινή Σύνοδο της Γερουσίας και της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ. youtube.com
Πηγές φωτογραφιών:
Kyriakos Mitsotakis facebook.com
Scene at the Signing of the Constitution of the United States commons.wikimedia.org
Χάρτης των συγκρούσεων στο έδαφος της Ουκρανίας στις 17 Μαΐου 2022 el.wikipedia.org
Το ελληνικό όνειρο thefrog.gr
