Στέιτ Ντιπάρτμεντ: 40 F-35 για την Ελλάδα, $8,6 δις… χωρίς συγκεκριμένα αναφερόμενο “πακέτο” όπλων
Η επίσημη διαδικασία για την πώληση
μαχητικών F-35 στην Ελλάδα αλλά και των F-16 στην Τουρκία έγινε το βράδυ της
Παρασκευής (26-01-2024) από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ όταν η αμερικανική κυβέρνηση
προχώρησε στην επίσημη γνωστοποίηση στο Κογκρέσο για την έγκριση της πώλησης
νέων μαχητικών αεροσκαφών σε Ελλάδα και Τουρκία.
Είχε προηγηθεί η επικύρωση της ένταξης της
Σουηδίας στο ΝΑΤΟ από την τουρκική βουλή, η επιστολή Μπάιντεν στο Κογκρέσο που
πίεζε για την αποδοχή του αιτήματος της Άγκυρας, και η υπογραφή του πρωτοκόλλου
ένταξης της Σουηδίας από τον πρόεδρο Ερντογάν.
Με την επίσημη ειδοποίηση στο Κογκρέσο
μπαίνει ουσιαστικά τέλος σε έναν διπλωματικό μαραθώνιο που είχε διαρκέσει
σχεδόν δύο χρόνια, με φόντο την ενταξιακή πορεία της Σουηδίας αλλά και την
απόκτηση νέων μαχητικών από δύο βασικούς συμμάχους της Ουάσιγκτον.
Σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από την
αμερικανική νομοθεσία, με την γνωστοποίηση στο Κογκρέσο για τη δυνητική πώληση
στις δυο χώρες ξεκινά ο χρόνος για την έγκριση ή απόρριψη των δυνητικών
πωλήσεων με την διατύπωση τυχόν αντιρρήσεων από την Αμερικανική Βουλή και
τη Γερουσία.
Εάν δεν υπάρξουν αντιρρήσεις από τα μέλη
των αμερικανικών νομοθετικών σωμάτων μέσα σε 15 ημέρες από τη γνωστοποίηση,
τότε θεωρείται ότι οι προτάσεις για δυνητικές πωλήσεις έχουν εγκριθεί (δηλαδή
δεν απαιτείται κάποια επιπλέον ψηφοφορία) και τότε θα αποσταλούν στις δυο χώρες
Επιστολές Προσφοράς και Αποδοχής (LOA), δηλαδή προσχέδια των αντίστοιχων
συμφωνιών που θα υπογραφούν, στην περίπτωση της Ελλάδας, αλλά και πιθανότατα
και της Τουρκίας, διακρατικών.
Από εκεί και πέρα, θα ακολουθήσουν
διαπραγματεύσεις με τη συμμετοχή των αναδόχων εταιριών και της Αμερικανικής
Αεροπορίας που θα είναι και ο εντολοδόχος των δυο χωρών στις διακρατικές
συμφωνίες, οι οποίες θα κρατήσουν μερικούς μήνες για την οριστικοποίηση των
τεχνικών λεπτομερειών αλλά και των όρων χρηματοδότησης που θα έχει η κάθε
συμφωνία αντίστοιχα.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η αμερικανική
πλευρά διαβεβαιώνει στις ιδιωτικές συζητήσεις που έχει ότι η συμφωνία που
επιτεύχθηκε στο Βίλνιους, γνωστή και ως το «Πακέτο Μενέντεζ», θα ισχύσει στο
ακέραιο.
Η προτεινόμενη πώληση προς την Ελλάδα
αφορά σε έως και 40 αεροπλάνα με οικονομικό ύψος 8,6 δις, εάν
υλοποιηθούν όλες οι προβλέψεις της. Αναμένεται όμως ότι θα κινηθεί χαμηλότερα
και σε κάθε περίπτωση αφορά σε ελληνικές αγορές σε βάθος χρόνου, δηλαδή
πιθανότατα 20 αεροσκάφη τώρα και 20 αεροσκάφη -που θα αποτελούν προαίρεση-, σε
επόμενη φάση.
Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι η πρόταση
δυνητικής πώλησης προς την Ελλάδα δεν αναφέρεται σε συγκεκριμένα όπλα για
τα F-35A. Κρίνοντας
όμως από το ύψος της, σε σχέση με αντίστοιχες πωλήσεις σε άλλες χώρες, τα 8,6
δις θα πρέπει να περιλαμβάνουν και κάποιες ποσότητες όπλων, τα οποία ίσως
υπάρχουν σε παράρτημα που δεν δημοσιοποιείται.
Είναι όμως σε κάθε περίπτωση ένα απολύτως
κρίσιμο θέμα που πρέπει να διευκρινιστεί.
Σημειώνεται ότι η προμήθεια των F-35A,
είναι η μεγαλύτερη και με μεγάλη διαφορά κάθε προηγούμενης επένδυσης στην Άμυνα
που έχει κάνει ποτέ η Ελλάδα (στην πραγματικότητα υπερδιπλάσια)
Η επίσημη επιστολή στο Κογκρέσο για την
πώληση των F-35 στην Ελλάδα dsca.mil
GREECE –
F-35 JOINT STRIKE FIGHTER CONVENTIONAL TAKE OFF AND LANDING (CTOL) AIRCRAFT dsca.mil/.pdf
Το κείμενο της επιστολής:
«Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ αποφάσισε να
εγκρίνει μια πιθανή στρατιωτική πώληση στην κυβέρνηση της Ελλάδας, F-35 Joint
Strike Fighter συμβατικής απογείωσης και προσγείωσης (CTOL) και σχετικού
εξοπλισμού για εκτιμώμενο κόστος 8,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η Υπηρεσία
Συνεργασίας για την Αμυντική Ασφάλεια παρέδωσε την απαιτούμενη πιστοποίηση
ειδοποιώντας το Κογκρέσο για αυτήν την πιθανή πώληση σήμερα.
Η κυβέρνηση της Ελλάδας ζήτησε να αγοράσει
έως και σαράντα (40) αεροσκάφη F-35 Joint Strike Fighter Συμβατικής Απογείωσης
και Προσγείωσης (CTOL) και σαράντα δύο (42) κινητήρες Pratt & Whitney
F135-PW-100 (40 εγκατεστημένοι, 2 ανταλλακτικά). Περιλαμβάνονται επίσης
AN/PYQ-10 Simple Key Loaders, KGV-135A ενσωματωμένες συσκευές ασφαλούς
επικοινωνίας. Συσκευές που ενεργοποιούνται με φυσίγγιο/συσκευές
ενεργοποιούμενες με προωθητικό (CAD/PAD), φυσίγγια ώθησης, και φωτοβολίδες.
Πλήρεις προσομοιωτές αποστολής και
εκπαίδευσης συστημάτων, συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου και υποστήριξη
επαναπρογραμματισμού, συστήματα διαχείρισης logistics και υποστήριξης,
συστήματα ανίχνευσης, παρακολούθησης και στόχευσης απειλών, Contractor Logistics
Support (CLS), διαβαθμισμένο λογισμικό και υποστήριξη ανάπτυξης, παράδοσης και
ενοποίησης, υποστήριξη μεταφοράς και ανεφοδιασμού.
Υποστήριξη προγράμματος βελτίωσης
εξαρτημάτων κινητήρα αεροσκαφών (CIP), ασφαλείς επικοινωνίες, πλοήγηση
ακριβείας και κρυπτογραφικά συστήματα και εξοπλισμό. Εξοπλισμό αναγνώρισης
φίλου ή εχθρού (IFF). Ανταλλακτικά και επισκευαστικά απάρτια, αναλώσιμα και
παρελκόμενα υποστήριξη και επισκευής, εξοπλισμό εκπαίδευσης και εκπαίδευσης
προσωπικού.
Διαβαθμισμένες και μη διαβαθμισμένες
δημοσιεύσεις και τεχνικά έγγραφα. Υπηρεσίες, μελέτες και έρευνες υποστήριξης
της κυβέρνησης και της μηχανικής, τεχνικής και υλικοτεχνικής υποστήριξης των
Η.Π.Α. και άλλα συναφή στοιχεία εφοδιαστικής και υποστήριξης προγραμμάτων.
Το εκτιμώμενο συνολικό κόστος είναι 8,6
δισεκατομμύρια δολάρια.
Αυτή η προτεινόμενη πώληση θα υποστηρίξει
τους στόχους εξωτερικής πολιτικής και την εθνική ασφάλεια των Ηνωμένων
Πολιτειών, βελτιώνοντας τις αεροπορικές δυνατότητες και τη διαλειτουργικότητα
ενός συμμάχου του ΝΑΤΟ που είναι μια δύναμη για πολιτική και οικονομική
σταθερότητα στην Ευρώπη.
Η προτεινόμενη πώληση θα επιτρέψει στην
Ελλάδα να εκσυγχρονίσει την αεροπορία της και να βελτιώσει την ικανότητα της να
παρέχει την άμυνα του εναέριου χώρου της, να συμβάλει στις αποστολές του ΝΑΤΟ
για τη διατήρηση της περιφερειακής ασφάλειας και την υπεράσπιση των Συμμάχων
του ΝΑΤΟ και τη διατήρηση της διαλειτουργικότητας με τις δυνάμεις των ΗΠΑ και
του ΝΑΤΟ. Το F-35 θα αντισταθμίσει την αυξανόμενη απαξίωση άλλων αεροσκαφών της
Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας όπως τα F-4 και Mirage 2000. Η Ελλάδα δεν θα δυσκολευτεί
να απορροφήσει αυτά τα είδη και τις υπηρεσίες στις Ένοπλες Δυνάμεις της.
Η προτεινόμενη πώληση αυτού του εξοπλισμού
και υποστήριξης δεν θα αλλάξει τη βασική στρατιωτική ισορροπία στην περιοχή.
Οι κύριοι ανάδοχοι θα είναι οι Lockheed Martin Aeronautics Company, Fort Worth, TX και Pratt & Whitney Military Engines, East Hartford,
CT. Ο
αγοραστής συνήθως ζητά αντισταθμίσεις. Οποιαδήποτε συμφωνία αντιστάθμισης θα
καθοριστεί κατά τις διαπραγματεύσεις μεταξύ του αγοραστή και του αναδόχου.
Η υλοποίηση αυτής της προτεινόμενης
πώλησης δεν θα απαιτήσει την ανάθεση πρόσθετων εκπροσώπων της κυβέρνησης των
ΗΠΑ ή των εργολάβων στην Ελλάδα.
Δεν θα υπάρξει καμία αρνητική επίπτωση
στην αμυντική ετοιμότητα των ΗΠΑ ως αποτέλεσμα αυτής της προτεινόμενης πώλησης.
Η περιγραφή και η αξία σε δολάρια είναι για την υψηλότερη εκτιμώμενη ποσότητα και αξία σε δολάρια με βάση τις αρχικές απαιτήσεις. Η πραγματική αξία σε δολάρια θα είναι χαμηλότερη ανάλογα με τις τελικές απαιτήσεις, την αρχή του προϋπολογισμού και τις υπογεγραμμένες συμφωνίες πώλησης, εάν και όταν συναφθούν».
27 Ιανουαρίου 2024 By Φαίδων Γ. Καραϊωσηφίδης Με στοιχεία και από το ΑΠΕ-ΜΠΕ. Το διαβάσαμε στην ΠΤΗΣΗ flight.com.gr
Αυτή είναι η επιστολή Μπλίνκεν στον Μητσοτάκη για τα F-35
Τι περιλαμβάνει η συμφωνία ΗΠΑ και Ελλάδας για τα F-35.
Στο φως της δημοσιότητας ήρθε, το Σάββατο
(27/01), η επιστολή του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών, Άντονι Μπλίνκεν, προς
τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, με τον οποίο τον ενημέρωσε για το «ok» του
Στέιτ Ντιπάρτμεντ όσον αφορά στην πώληση F-35 στη χώρα μας.
Ειδικότερα, στην επιστολή του, ο Άντονι
Μπλίνκεν τόνισε: «Το αμυντικό εμπόριο με τους συμμάχους μας στο ΝΑΤΟ αποτελεί
θεμελιώδη συνιστώσα των προσπαθειών μας για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής
ασφάλειας και την ενίσχυση της συλλογικής αποτροπής και άμυνας της Συμμαχίας.
Για τον σκοπό αυτό, επιδιώξαμε να συνεργαστούμε στενά με την Ελλάδα για να
προωθήσουμε τα κοινά μας συμφέροντα και να προάγουμε τη διεθνή ειρήνη και
ασφάλεια, οι οποίες είναι απαραίτητες για τη συνέχιση της τάξης που βασίζεται
σε κανόνες. Αυτή η ισχυρή διμερής σχέση αποτελεί απόδειξη των διαρκών δεσμών
μεταξύ των εθνών μας και είμαι ενθαρρυμένος από την πρόοδο που έχουμε σημειώσει
από κοινού στο πλαίσιο της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας
ΗΠΑ-Ελλάδας για τη διατήρηση ισχυρών, ικανών και διαλειτουργικών στρατιωτικών
δυνάμεων».
Ως εκ τούτου, σύμφωνα με τον Άντονι
Μπλίνκεν, «στις 27 Σεπτεμβρίου 2022, ολοκληρώθηκαν οι διαδικασίες κοινοποίησης
στο Κογκρέσο για επιχορηγούμενη βοήθεια ύψους 30 εκατομμυρίων δολαρίων για την
ξένη στρατιωτική χρηματοδότηση (FMF) για τις αμυντικές αγορές της Ελλάδας,
προκειμένου να ενθαρρυνθεί η κρίσιμη υποστήριξη της Ουκρανίας, και στις 24
Οκτωβρίου 2023, οι Ηνωμένες Πολιτείες διέθεσαν επιπλέον 30 εκατομμύρια δολάρια
σε βοήθεια FMF στην Ελλάδα, προκειμένου να ενθαρρύνουν περαιτέρω δωρεές».
Κατόπιν, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών
σημείωσε: «Δεύτερον, έχουμε ήδη ενημερώσει το Κογκρέσο για τις ακόλουθες
προτεινόμενες μεταφορές επιχορηγήσεων υπέρβασης αμυντικών ειδών (EDA) προς την
Ελλάδα: Δύο αεροσκάφη EDA C-130H, δέκα κινητήρες EDA για αεροσκάφη P-3 και 60
οχήματα μάχης πεζικού Bradley ως EDA. Τρίτον, θα υποβάλουμε προς
κοινοποίηση στο Κογκρέσο τα ακόλουθα προς μεταφορά στην Ελλάδα: Μέχρι 40 νέα
αεροσκάφη F-35 μέσω Στρατιωτικών Πωλήσεων Εξωτερικού, τρία πλοία κλάσης
Protector ως EDA και διάφορα φορτηγά και ρυμουλκούμενα ως EDA. Τέταρτον, θα
υποβάλουμε στο Κογκρέσο πρόταση νόμου για τη μεταφορά πλοίων με αίτημα να
παράσχει την απαραίτητη νομοθετική εξουσιοδότηση για τη μεταφορά στην Ελλάδα
έως και τεσσάρων πλοίων παράκτιας μάχης ως EDA (σ.σ. από το απόθεμα
άμυνας)».
Στη συνέχεια της επιστολής του προς τον Κυριάκο Μητσοτάκη, ο Άντονι Μπλίνκεν επεσήμανε: «Πέμπτον, συνεχίζουμε να ενδιαφερόμαστε για τις αμυντικές δυνατότητες που θα μπορούσε η Ελλάδα να μεταφέρει ή να πωλήσει στην Ουκρανία. Εάν αυτές οι δυνατότητες ενδιαφέρουν την Ουκρανία και εν αναμονή της επανεξέτασης της κατάστασης και της σχετικής αξίας τους από την κυβέρνηση των ΗΠΑ, μπορούμε να διερευνήσουμε ευκαιρίες για πιθανές πρόσθετες FMF έως 200 εκατομμύρια δολάρια για την Ελλάδα. Έκτον, θα δώσω προτεραιότητα στην Ελλάδα για να λάβει τα πλεονάζοντα οχήματα με προστασία από ενέδρες ανθεκτικά σε νάρκες, καθώς θα καταστούν διαθέσιμα κατά τη διάρκεια του επόμενου έτους, και θα εξετάσω τις ελληνικές απαιτήσεις σε περίπτωση που καταστούν διαθέσιμα τάνκερ KC-135. Εκτός από τα αεροσκάφη C-130H, το Υπουργείο Άμυνας εργάζεται για να παράσχει στοιχεία τιμολόγησης και διαθεσιμότητας για μια ελληνική αγορά νέων C-130J».
Ολόκληρη η επιστολή του Άντονι Μπλίνκεν
«Το αμυντικό εμπόριο με τους συμμάχους μας
στο ΝΑΤΟ αποτελεί θεμελιώδη συνιστώσα των προσπαθειών μας για την ενίσχυση της
ευρωπαϊκής ασφάλειας και την ενίσχυση της συλλογικής αποτροπής και άμυνας της
Συμμαχίας.
Για τον σκοπό αυτό, επιδιώξαμε να
συνεργαστούμε στενά με την Ελλάδα για να προωθήσουμε τα κοινά μας συμφέροντα
και να προάγουμε τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια, οι οποίες είναι απαραίτητες για
τη συνέχιση της τάξης που βασίζεται σε κανόνες.
Αυτή η ισχυρή διμερής σχέση αποτελεί
απόδειξη των διαρκών δεσμών μεταξύ των εθνών μας και είμαι ενθαρρυμένος από την
πρόοδο που έχουμε σημειώσει από κοινού στο πλαίσιο της Συμφωνίας Αμοιβαίας
Αμυντικής Συνεργασίας ΗΠΑ-Ελλάδας για τη διατήρηση ισχυρών, ικανών και
διαλειτουργικών στρατιωτικών δυνάμεων.
Με την επιφύλαξη της ικανοποίησης από την
κυβέρνηση των ΗΠΑ όλων των εφαρμοστέων νομικών απαιτήσεων, συμπεριλαμβανομένης
της κοινοποίησης στο Κογκρέσο, σκοπεύουμε να επεκτείνουμε τη συνεργασία μας σε
θέματα ασφάλειας ως εξής.
Πρώτον, στις 27 Σεπτεμβρίου 2022,
ολοκληρώθηκαν οι διαδικασίες κοινοποίησης στο Κογκρέσο για επιχορηγούμενη
βοήθεια ύψους 30 εκατομμυρίων δολαρίων για την ξένη στρατιωτική χρηματοδότηση
(FMF) για τις αμυντικές αγορές της Ελλάδας, προκειμένου να ενθαρρυνθεί η
κρίσιμη υποστήριξη της Ουκρανίας- και στις 24 Οκτωβρίου 2023, οι Ηνωμένες
Πολιτείες διέθεσαν επιπλέον 30 εκατομμύρια δολάρια σε βοήθεια FMF στην Ελλάδα,
προκειμένου να ενθαρρύνουν περαιτέρω δωρεές.
Δεύτερον, έχουμε ήδη ενημερώσει το
Κογκρέσο για τις ακόλουθες προτεινόμενες μεταφορές επιχορηγήσεων υπέρβασης
αμυντικών ειδών (EDA) προς την Ελλάδα:
- Δύο αεροσκάφη EDA C-130H,
- Δέκα κινητήρες EDA για αεροσκάφη P-3 και
- 60 οχήματα μάχης πεζικού Bradley ως EDA.
Τρίτον, θα υποβάλουμε προς κοινοποίηση στο
Κογκρέσο τα ακόλουθα προς μεταφορά στην Ελλάδα:
- Μέχρι 40 νέα αεροσκάφη F-35 μέσω
Στρατιωτικών Πωλήσεων Εξωτερικού,
- Τρία πλοία κλάσης Protector ως EDA- και
- Διάφορα φορτηγά και ρυμουλκούμενα ως
EDA.
Τέταρτον, θα υποβάλουμε στο Κογκρέσο
πρόταση νόμου για τη μεταφορά πλοίων με αίτημα να παράσχει την απαραίτητη
νομοθετική εξουσιοδότηση για τη μεταφορά στην Ελλάδα έως και τεσσάρων πλοίων
παράκτιας μάχης ως EDA (σ.σ. από το απόθεμα άμυνας).
Πέμπτον, συνεχίζουμε να ενδιαφερόμαστε για
τις αμυντικές δυνατότητες που θα μπορούσε η Ελλάδα να μεταφέρει ή να πωλήσει
στην Ουκρανία. Εάν αυτές οι δυνατότητες ενδιαφέρουν την Ουκρανία και εν αναμονή
της επανεξέτασης της κατάστασης και της σχετικής αξίας τους από την κυβέρνηση
των ΗΠΑ, μπορούμε να διερευνήσουμε ευκαιρίες για πιθανές πρόσθετες FMF έως 200
εκατομμύρια δολάρια για την Ελλάδα.
Έκτον, θα δώσω προτεραιότητα στην Ελλάδα
για να λάβει τα πλεονάζοντα οχήματα με προστασία από ενέδρες ανθεκτικά σε
νάρκες, καθώς θα καταστούν διαθέσιμα κατά τη διάρκεια του επόμενου έτους, και
θα εξετάσω τις ελληνικές απαιτήσεις σε περίπτωση που καταστούν διαθέσιμα τάνκερ
KC-135. Εκτός από τα αεροσκάφη C-130H, το Υπουργείο Άμυνας εργάζεται για να
παράσχει στοιχεία τιμολόγησης και διαθεσιμότητας για μια ελληνική αγορά νέων
C-130J.
Η Ελλάδα έχει κάνει αξιοσημείωτα βήματα
για τον εκσυγχρονισμό των αμυντικών της δυνατοτήτων. Ανυπομονώ να αυξήσουμε τη
συνεργασία μας και να αναπτύξουμε μια πιο ισχυρή στρατηγική σχέση μεταξύ των
ενόπλων μας δυνάμεων».
Κυριάκος Μητσοτάκης: «Η πατρίδα θωρακίζεται»
Ως «σημαντική ημέρα για την εθνική άμυνα,
καθώς η πατρίδα θωρακίζεται» χαρακτήρισε τη σημερινή (27/01) ο πρωθυπουργός,
Κυριάκος Μητσοτάκης, μετά το «πράσινο φως» του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για την πώληση
F-35 στη χώρα μας.
Συγκεκριμένα, στη δήλωσή του για τα F-35 ο
Κυριάκος Μητσοτάκης ανέφερε: «Σήμερα είναι μία σημαντική ημέρα για την εθνική
μας άμυνα και για την ελληνική διπλωματία. Γιατί, με βάση επιστολή που έλαβα
από τον υπουργό Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών, Άντονι Μπλίνκεν,
αναδεικνύεται και επισφραγίζεται το στρατηγικό βάθος των ελληνοαμερικανικών
σχέσεων».
Ακόμα, σε άλλο σημείο, ο ίδιος πρόσθεσε:
«Η πατρίδα θωρακίζεται, έτσι, διπλά: Απ’ τη μία πλευρά η αποτρεπτική της ισχύς
μεγεθύνεται σε γη, σε αέρα και σε θάλασσα. Ενώ, από την άλλη, δεν επιβαρύνεται
ο Έλληνας φορολογούμενος, καθώς αυτό το πακέτο θα διατεθεί δωρεάν, από τα
αμερικανικά αποθέματα. Είναι το αποτέλεσμα μιας μεθοδικής, αθόρυβης και
μακράς προσπάθειας, που συνδύασε τη συμμαχική συνέπεια της Ελλάδας στα διεθνή
μέτωπα με την προώθηση των εθνικών της συμφερόντων. Αποτέλεσμα το οποίο
εδραιώνει, παράλληλα, τη δυναμική και αυτοτελή ελληνοαμερικανική στρατηγική
σχέση.
Επίσης, ο πρωθυπουργός τόνισε: «Σε μία
εποχή αβεβαιότητας, λοιπόν, η πατρίδα μας επιβεβαιώνει ότι στέκει με σοβαρότητα
και γεωπολιτική ωριμότητα στον παγκόσμιο χάρτη. Ενώ, την ίδια ώρα, υπηρετεί τα
εθνικά της δίκαια, θωρακίζοντας την άμυνά της. Στον δρόμο της σταθερότητας και
της ειρήνης, πάντα με υπερηφάνεια και εθνική αυτοπεποίθηση».
Ολόκληρη η δήλωση του Κυριάκου Μητσοτάκη
«Σήμερα είναι μία σημαντική ημέρα για την
εθνική μας άμυνα και για την ελληνική διπλωματία. Γιατί, με βάση επιστολή που
έλαβα από τον υπουργό Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών, Άντονι Μπλίνκεν,
αναδεικνύεται και επισφραγίζεται το στρατηγικό βάθος των ελληνοαμερικανικών
σχέσεων.
Με αυτήν, η Ελλάδα τίθεται και επισήμως
στην τροχιά απόκτησης έως και 40 μαχητικών αεροσκαφών τελευταίας γενιάς F-35.
Ταυτόχρονα, όμως, αποκτά και εντελώς δωρεάν ένα πολύ μεγάλο πακέτο εξοπλισμών
που ενισχύουν καθοριστικά και τους τρεις κλάδους των Ενόπλων Δυνάμεων, αλλά και
το Ελληνικό Λιμενικό.
Πρόκειται για φρεγάτες, για μεταγωγικά
C-130, για θωρακισμένα άρματα μάχης και οχήματα, αλλά και για πολλά ακόμη
στοιχεία αμυντικού υλικού, τα οποία η χώρα μας εξασφάλισε ύστερα από το αίτημα
που είχα διατυπώσει, τον Μάιο του 2022, προσωπικά στον Πρόεδρο Biden.
Η πατρίδα θωρακίζεται, έτσι, διπλά: Απ’ τη
μία πλευρά η αποτρεπτική της ισχύς μεγεθύνεται σε γη, σε αέρα και σε θάλασσα.
Ενώ, από την άλλη, δεν επιβαρύνεται ο Έλληνας φορολογούμενος, καθώς αυτό το
πακέτο θα διατεθεί δωρεάν, από τα αμερικανικά αποθέματα.
Είναι το αποτέλεσμα μιας μεθοδικής,
αθόρυβης και μακράς προσπάθειας, που συνδύασε τη συμμαχική συνέπεια της Ελλάδας
στα διεθνή μέτωπα με την προώθηση των εθνικών της συμφερόντων. Αποτέλεσμα το
οποίο εδραιώνει, παράλληλα, τη δυναμική και αυτοτελή ελληνοαμερικανική
στρατηγική σχέση.
Γιατί η σημερινή εξέλιξη δικαιώνει την
ενεργή διπλωματία της αξιοπιστίας που ακολουθούμε παντού τα τελευταία χρόνια:
από τον πόλεμο στην Ουκρανία, τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ και την ενεργειακή ασφάλεια
της Ευρώπης, μέχρι την ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο και το δράμα της Μέσης
Ανατολής.
Με καθαρές θέσεις και με πρωτοβουλίες στα
μεγάλα ζητήματα, η Ελλάδα ασκεί, πλέον, ενεργό ρόλο στον δυτικό κόσμο. Κάτι που
της αναγνωρίζουν εταίροι και σύμμαχοι, βλέποντας στη χώρα μας έναν σταθερό
συμπαραστάτη, έναν έμπιστο συνομιλητή αλλά και έναν αναγκαίο συνοδοιπόρο και
συνεργάτη.
Σε μία εποχή αβεβαιότητας, λοιπόν, η
πατρίδα μας επιβεβαιώνει ότι στέκει με σοβαρότητα και γεωπολιτική ωριμότητα
στον παγκόσμιο χάρτη. Ενώ, την ίδια ώρα, υπηρετεί τα εθνικά της δίκαια,
θωρακίζοντας την άμυνά της. Στον δρόμο της σταθερότητας και της ειρήνης, πάντα
με υπερηφάνεια και εθνική αυτοπεποίθηση».
Το διαβάσαμε στις ieidiseis.gr
Μητσοτάκης για F-35: «Σημαντική ημέρα για την εθνική άμυνα, η πατρίδα θωρακίζεται»
«Η πατρίδα μας επιβεβαιώνει ότι στέκει με
σοβαρότητα και γεωπολιτική ωριμότητα στον παγκόσμιο χάρτη», τονίζει ο πρωθυπουργός.
Το διαβάσαμε στις ieidiseis.gr και στην ΠΤΗΣΗ flight.com.gr
Δήλωση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη
Η Ελλάδα τίθεται και επισήμως στην τροχιά
απόκτησης έως και 40 μαχητικών αεροσκαφών τελευταίας γενιάς F-35. Ταυτόχρονα,
όμως, αποκτά και εντελώς δωρεάν ένα πολύ μεγάλο πακέτο εξοπλισμών που ενισχύουν
καθοριστικά και τους τρεις κλάδους των Ενόπλων Δυνάμεων, αλλά και το Ελληνικό
Λιμενικό.
Από το youtu.be
Τι ακριβώς μας δίνουν οι ΗΠΑ: LCS, Bradley, C-130, Protector, ΜRAP, KC-135
Σε επιστολή που εστάλη προς τον
πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν
επιβεβαιώνει τις ισχυρές διμερείς σχέσεις και ανακοινώνει τα παρακάτω συστήματα
και όπλα για αμυντική ενίσχυση της Ελλάδας (κάποια από αυτά είναι ήδη γνωστά),
πέρα βέβαια από την έγκριση πώλησης των F-35.
Έτσι με δωρεάν παραχώρηση ως EDA (Excess
Defense Articles) δίνονται:
4 πλοία LCS
2 μεταγωγικά αεροσκάφη C-130H
3 Περιπολικά κλάσης Protector
60 τεθωρακισμένα Bradley
10 κινητήρες για τα P-3B Orion
Διάφορα φορτηγά και πλατφόρμες ρυμούλκησης
 |
| Περιπολικό κλάσης Protector, της Αμερικανικής Ακτοφυλακής. |
Πέρα από τα παραπάνω, για τα οποία είτε έχουν σταλεί στο Κογκρέσο οι σχετικές αναγγελίες, ή αναμένονται, ανακοινώνεται πως η Ελλάδα θα έχει προτεραιότητα στην παραχώρηση οχήματων ΜRAP (θωρακισμένα με αντοχή σε νάρκες), όταν αυτά είναι διαθέσιμα από του χρόνου.
Ακόμη, όπως ήδη γράψαμε, θα έχουμε πρόσβαση σε ιπτάμενα τάνκερ KC-135 που είναι υπό απόσυρση από την Αμερικανική Αεροπορία.
Σε ότι αφορά τις παροχές της Ελλάδας προς
την Ουκρανία, ο Μπλίνκεν καταγράφει πως ήδη έχουν εγκριθεί για την χώρα μας από
τις ΗΠΑ, 60 εκατ. Δολάρια ως δωρεά (σε 2 δόσεις, μια το 2022 και μια το 2023),
ενώ υπάρχει περιθώριο για ακόμη 200 εκατ. δολάρια, εφόσον γίνουν και άλλες
δικές μας αποστολές (ή και πωλήσεις) όπλων προς το Κίεβο. Τα ποσά αυτά, ως
αμυντική βοήθεια, ουσιαστικά προσφέρονται από τις ΗΠΑ ως αντιστάθμισμα των
δικών παροχών προς την Ουκρανία.
Τέλος αναμένεται ενημέρωση για “τιμές και
διαθεσιμότητα” για αγορά νέων μεταγωγικών C-130J.
By Χρήστος Γ. Κτενάς Το διαβάσαμε στην ΠΤΗΣΗ flight.com.gr
ΗΠΑ: Εγκρίνουν για Τουρκία 40 νέα F-16V, εκσυγχρονισμό 79 και γιγάντιο «πακέτο» όπλων, συνολικά $23 δις!
Η επιστολή δυνητικής πώλησης F-16V στην
Τουρκία και ο εκσυγχρονισμός 79 παλαιότερων στο ίδιο πρότυπο, που στάλθηκε στο
Κογκρέσο από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ παράλληλα με την αντίστοιχη για την πώληση
F-35 στην Ελλάδα, αποκαλύπτει ένα γιγάντιο «πακέτο» όπλων, με το σύνολο της
δυνητικής προμήθειας να φτάνει τα $23 δις.
Πιο συγκεκριμένα η επιστολή περιλαμβάνει:
* 40 καινούργια F-16 Block 70 : 32 F-16C
και 8 F-16D
* εκσυγχρονισμό 79 παλαιότερων στο επίπεδο
«V»
* 48 κινητήρες F110-GE-129D (40
τοποθετημένους, 8 ανταλλακτικούς);
Τα σχετικά συγκροτήματα και απάρτια για τα
παραπάνω περιλαμβάνουν ανάμεσα σε άλλα:
* 149 ραντάρ AESA AN/APG-83 (40
εγκατεστημένα, 10 ανταλλακτικά, 99 για το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού από τα
οποία 79 εγκατεστημένα και 20 ανταλλακτικά).
* 169 υπολογιστές αποστολής MMC (Modular
Mission Computers) 7000AHC (40 εγκατεστημένους, 10 ανταλλακτικούς, 119 για το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού από τους
οποίους 79 εγκατεστημένους, 40 ενταλλακτικούς).
* 168 σουίτες ηλεκτρονικού πολέμου IVEWS
(Integrated Viper Electronic Warfare Suite) ή αντίστοιχες (40 εγκατεστημένες,
10 ανταλλακτικές, 118 για το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού από τις οποίες 79
εγκατεστημένες και 39 ανταλλακτικές)
* 151 ραδιοζεύξεις MIDS-JTRS
(Multifunctional Information Distribution System-Joint Tactical Radio Systems)
40 εγκατεστημένες, 8 ανταλλακτικές και 99 για το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού (79
εγκατεστημένες και 16 ανταλλακτικές)
Το πλέον εντυπωσιακό όμως είναι το «πακέτο»
που περιλαμβάνεται και αφορά σε όπλα και παρελκόμενα που περιλαμβάνουν ανάμεσα
σε άλλα:
* 952 πυραύλους AIM-120C-8 AMRAAM
* 401 πυραύλους AIM-9X Block II
Sidewinder
* 96 πυραύλους αντιραντάρ AGM-88B HARM (High-Speed Anti-Radiation Missiles)
* 96 AGM-88E πυραύλους αντιραντάρ AARGM (Advanced Anti-Radiation Guided Missiles)
* 864 καθοδηγούμενες βόμβες GBU-39/B SDB-1 (Small Diameter Bombs Increment 1)
* 850 συλλογές κατευθυνόμενων βομβών JDAM
GBU-31
* 200 συλλογές JDAM GBU-31(V)3
384 συλλογές JDAM GBU-32
Επιπλέον αγοράζονται:
* Απροσδιόριστο αριθμό ατρακτιδίων IRST
* 858 φορείς-εκτοξευτές LAU-129 για
κατευθυνόμενα βλήματα
* 16 ατρακτίδια στόχευσης AN/AAQ-33
Sniper ATP (Advanced Targeting Pods)
Το πλήρες κείμενο της επιστολής για τη
δυνητική πώληση στην Τουρκία dsca.mil
TÜRKIYE –
F-16 AIRCRAFT ACQUISITION AND MODERNIZATION dsca.mil/.pdf
Αν και οι γνωστοποιήσεις προς το Κογκρέσο,
όπως έχουμε επανειλημμένα γράψει αποτελούν ένα διογκωμένο πλαίσιο δυνητικών
πωλήσεων με τις μέγιστες ποσότητες όπλων που ζητά μια χώρα και συνήθως οι
τελικές αγορές κινούνται χαμηλότερα έως πολύ χαμηλότερα, εντούτοις η
εγκεκριμένη πρόταση για την Άγκυρα αποτελεί ένα εντυπωσιακά τεράστιο «πακέτο» που
ανταγωνίζεται (αν δεν ξεπερνά) αντίστοιχες πωλήσεις σε αραβικές χώρες, που
μέχρι σήμερα κατείχαν τα… ρεκόρ παραγγελιών.
Σε κάθε περίπτωση το «πακέτο» που αφορά
στον στόλο των τουρκικών F-16 που θα δημιουργηθεί με τα όπλα που αυτό
συμπεριλαμβάνει, εγείρει μείζον θέμα διατάραξης του όποιου υφιστάμενου
ισοζυγίου αεροπορικών δυνάμεων στο Αιγαίο και θέτει τουλάχιστον δυο βασικά
ζητήματα για την Ελλάδα:
* Την άμεση απόφαση για τον
εκσυγχρονισμό των F-16 Block 50 στο επίπεδο F-16V
* Την άμεση αγορά ικανών ποσοτήτων
όπλων αέρος-αέρος και αέρος-εδάφους/επιφανείας για το συνολικό στόλο των F-16,
συμπεριλαμβανομένων και των εκσυγχρονισμένων Block 50.
* Τον προγραμματισμό για τα 40 F-35Α για διαδοχικές παραδόσεις από το 2028-2029 και όχι την παραγγελία των 20 με προαίρεση των υπολοίπων στις… καλένδες.
27 Ιανουαρίου 2024 By Φαίδων Γ. ΚαραϊωσηφίδηςΤο διαβάσαμε στην ΠΤΗΣΗ flight.com.gr
Μια άλλη άποψη
Συμφωνία για τα F-35: Αλήθειες και μύθοι για μια αγορά που άργησε 20 χρόνια – Τα πανάκριβα «δώρα» των ΗΠΑ
Ο Δήμος Βερύκιος για το «διάγγελμα» Μητσοτάκη, τη συμφωνία με τις ΗΠΑ για τα F-35 και τις πολλές «γκρίζες ζώνες» της.
Με καθυστέρηση 20 ετών εξαιτίας ολιγωριών
των κυβερνήσεων – κυρίως – της Ν.Δ. η Ελλάδα μπήκε επισήμως στο πρόγραμμα
απόκτησης F-35 από την αμερικανική Lockheed Martin. Ο πρωθυπουργός με
μαγνητοσκοπημένο διάγγελμά του είπε ότι: «Σήμερα είναι μία σημαντική ημέρα για
την εθνική μας άμυνα και για την ελληνική διπλωματία. Γιατί, με βάση επιστολή
που έλαβα από τον υπουργό Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών, Άντονι Μπλίνκεν,
αναδεικνύεται και επισφραγίζεται το στρατηγικό βάθος των ελληνοαμερικανικών
σχέσεων».
Αλήθειες και ψέματα για τα F-35
«Η Ελλάδα – είπε ο πρωθυπουργός – τίθεται
και επισήμως στην τροχιά απόκτησης έως και 40 μαχητικών αεροσκαφών τελευταίας
γενιάς F-35».
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ:
1η) Ο πρωθυπουργός ξέχασε να πει ότι το
κόστος των 40 F-35 αναμένεται να αγγίξει και ενδεχομένως να ξεπεράσει τα 9 δισ.
δολάρια! Ένα πανάκριβο κουστούμι που θα ήταν κατά πολύ φθηνότερο ΕΑΝ η
Ελλάδα είχε ενταχθεί στο πρόγραμμα παραγωγής των F-35 από τις αρχές του 2000.
2η) Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ΔΕΝ ζήτησε
συγγνώμη γιατί ΟΛΕΣ οι κυβερνήσεις της Ν.Δ. από το 2004 και εντεύθεν – ακόμη
και η δική του (2019-2023) γύριζαν προκλητικά την πλάτη τους στο πρόγραμμα
των F-35 αρνούμενες πεισματικά να υποβάλλουν αίτημα LOR για ένταξη σε αυτό. Μόνο
επί κυβερνήσεως ΣΥΡΙΖΑ, το 2017, είχε υποβληθεί αίτημα PI ζητώντας από τη
Lockheed Martin τιμή και διαθεσιμότητα και άρχισαν οι πρώτες συζητήσεις, οι
οποίες σταμάτησαν βιαίως το 2019 όταν ήρθε με φόρα η Ν.Δ. στην εξουσία για να
αγοράσει μέσα σε μια νύχτα τα γαλλικά Rafale που και αυτά ξόρκιζαν οι
προηγούμενες κυβερνήσεις της Ν.Δ. Και μόνο όταν το βαθύ αμερικανικό κράτος
έτριξε τα δόντια του και εξέφρασε ποικιλοτρόπως τη δυσφορία του στην Αθήνα για
την επιλογή των Rafale αντί των F-35 , έσπευσε το Μαξίμου να στείλει στο Τέξας
τον Φλώρο και τον Παναγιωτόπουλο για να φωτογραφηθούν μπροστά από τα F-35 και
να δηλώσουν «πόσο πολύ αρέσουν στην κυβέρνηση Μητσοτάκη» . Και το deal έκλεισε
στην Κρήτη όταν ήρθε ο Πομπέο και εξήγησε στον Κυριάκο τα περί «στρατηγικού
βάθους» και γιατί αποτελεί μονόδρομος για την ελληνική Πολεμική Αεροπορία η
αμερικανική αεροναυπηγική βιομηχανία…
3η) Σε ό,τι αφορά στο πρόγραμμα των
F-35, η μεγάλη ευκαιρία χάθηκε την περίοδο 2004-2006 όταν η κυβέρνηση Καραμανλή
της Ν.Δ. αδιαφόρησε και χάθηκε η αμερικανική πρόταση για ένταξη και της Ελλάδας
(αφού είχε προηγηθεί η ένταξη της Τουρκίας) με μικρό κόστος στο πρόγραμμα
συμπαραγωγής στα F-35. Με αυτό τον καημό «έφυγε» από τη ζωή πριν από μερικούς
μήνες ο Ντένης Πλέσσας, στέλεχος της Lockheed που επί 20 χρόνια προσπαθούσε να
πείσει όλες τις κυβερνήσεις για την εθνική αναγκαιότητα ένταξης στο πρόγραμμα
των F-35.
Πανάκριβα τα αμερικανικά δώρα
Μόνο ως γκάφα ή φθηνή επικοινωνιακή
παραπλάνηση μπορεί να θεωρηθεί η αναφορά του πρωθυπουργού στο διάγγελμα του
ότι: «Η Ελλάδα αποκτά και εντελώς δωρεάν ένα πολύ μεγάλο πακέτο εξοπλισμών».
Πρόκειται για μέγιστο ψέμα!
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αποκάλυψε ότι
«πρόκειται για φρεγάτες, για μεταγωγικά C-130, για θωρακισμένα άρματα μάχης και
οχήματα, αλλά και για πολλά ακόμη στοιχεία αμυντικού υλικού».
Σύμφωνα με πληροφορίες πρόκειται για:
Τέσσερα πλοία παράκτιων επιχειρήσεων LCS
κλάσης Freedom
Δυο μεταφορικά αεροσκάφη C-130
62 τεθωρακισμένα οχήματα μάχης Bradley
Σκάφη ακτοφυλακής
Συμμετοχή της Ελλάδας στο πρόγραμμα των
φρεγατών Constellation
Σε ό,τι αφορά στον ισχυρισμό του
πρωθυπουργού περί «εντελώς δωρεάν» είναι πέρα για πέρα αναληθές. Απεναντίας, τα
«αμερικανικά δώρα» αποδεικνύονται πανάκριβα και ασύμφορα. «Δωρεάν» δεν
υπάρχει τίποτα! Κατά τακτά χρονικά διαστήματα, οι Αμερικανοί μάς πασάρουν
μέρος των αποσυρόμενων αμυντικών υλικών και με έναν σμπάρο χτυπούν δυο τρυγόνια.
Αφενός γλιτώνουν το κόστος απόσυρσης και αφετέρου εγκλωβίζουν τις Ελληνικές
Ένοπλες Δυνάμεις στην αμερικανική αγορά. Το σημαντικό, όμως, είναι ότι με αυτές
τις «δωρεές» επιβαρύνονται οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις με το κόστος
αναβάθμισης, συντήρησης και υποστήριξης των υλικών, τα οποία συνήθως έχουν
σύντομη ημερομηνία λήξης.
Για το πόσο «εντελώς δωρεάν» – όπως
ισχυρίστηκε ο Κυριάκος Μητσοτάκης – είναι η παραχώρηση στην Ελλάδα των
φρεγατών LCS κλάσης Freedom, την απάντηση έδωσε στο Κογκρέσο ο αρχηγός του
Αμερικανικού Ναυτικού, ο οποίος απέκλεισε την δυνατότητα αναβάθμισης τους καθ'
όσον δεν θεωρήθηκε συμφέρουσα για το αμερικανικό ναυτικό! Και επειδή δεν είναι
συμφέρουσα για το Αμερικανικό Ναυτικό, τις πασάρουν στο Ελληνικό Ναυτικό που
δεν έχει ούτε χρήματα αλλά και ούτε προσωπικό!
Το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό έχει νωπή
τραυματική εμπειρία από τις αντίστοιχες αμερικανικές… δωρεές των αντιτορπιλικών
Adams και των φρεγατών ΚΝΟΧ που παρέμειναν επιχειρησιακά στο ΠΝ για ελάχιστα
χρόνια με την υποχρέωση να φτιαχτεί μια ολόκληρη υποδομή υποστήριξης, η οποία
ποτέ δεν αποσβέστηκε, αφού αποσύρθηκαν μέσα στην πενταετία από την παραλαβή
τους!
«Δωρεάν» ήταν και τα ελικόπτερα Kiowa για
τα οποία έχει ήδη δώσει ο Στρατός Ξηράς πάνω από 100 εκατ. Όσο για τα
συνοδευόμενα υλικά έρχονται ημιτελή και εγκλωβίζουν τις ελληνικές Ε.Δ. στα
γρανάζια της αμερικανικής βιομηχανικής αλυσίδας. Για παράδειγμα, μας έστειλαν
σασμάν για τα ελικόπτερα Kiowa, αλλά χωρίς βίδες τις οποίες ο Στρατός Ξηράς κλήθηκε
να τις χρυσοπληρώσει.
Αυτά όλα τα κόλπα και τις παγίδες των
αμερικανικών «δωρεών» τα γνωρίζουν καλά οι Ένοπλες Δυνάμεις και η πολιτική
ηγεσία θυσιάζονται από τον ίδιο τον Κυριάκο Μητσοτάκη στον βωμό της
επικοινωνίας. Η μισή αλήθεια και το ψέμα αποτελούν κυρίαρχα συστατικά στην
επικοινωνιακή τούρτα του Γκρίνμπεργκ.
Δημοσίευση στις eidiseis.gr και στο larissanet.gr
και άλλα δημοσιεύματα των ημερών
«Πράσινο φως» από τις ΗΠΑ για τα F-35 στην
Ελλάδα: Η επιστολή και το χρονοδιάγραμμα
Πέρα από τα F-35 στην Ελλάδα, οι ΗΠΑ
ενέκριναν και την πώληση F-16 στην Τουρκία.
ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ: Ποια είναι τα LCS Freedom που θα αποκτήσει το ΠΝ και τι όπλα θα πάρουν
 |
| The Freedom-variant littoral combat ships USS Billings (LCS 15) and USS Wichita (LCS 13) and MH-60S Sea Hawk helicopters assigned to Helicopter Sea Combat Squadron (HSC) 28, Detachments 6 and 7 conduct counter narcotics operations in the Caribbean Sea, April 9, 2022. |
Μητσοτάκης: Σταδιακά η αγορά των 40 F-35,
αξιοποίηση των 4 LCS με “περιορισμένους πόρους”
Ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, έδωσε σήμερα σε ραδιοφωνική συνέντευξη στον ραδιοφωνικό σταθμό ΣΚΑΪ και στον δημοσιογράφο Παύλο Τσίμα. Φυσικά, ο έμπειρος δημοσιογράφος ρώτησε επισταμένα για τις πρόσφατες εξελίξεις στα εξοπλιστικά θέματα και ειδικά ρώτησε για τα F-35, το εξοπλιστικό “πακέτο” από τις ΗΠΑ, αλλά και την εξωτερική πολιτική. Ας δούμε τη συνέντευξη σε ότι αφορά τα συγκεκριμένα θέματα.
Το διαβάσαμε στην ΠΤΗΣΗ flight.com.gr
και σχετική μας δημοσίευση
Συνέντευξη του Πρωθυπουργού Κυριάκου
Μητσοτάκη στον ραδιοφωνικό σταθμό ΣΚΑΪ και στον δημοσιογράφο Παύλο Τσίμα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου